|
10
Июнь
17
MAKTABGACHA TA’LIM: ILMIY QARASH
Navoiy viloyati, Qiziltepa tumani,
«G‘uncha» nomli 14-MTT tarbiyachisi
Raxmatova Nafisa Mehriddinovna
Annotatsiya:
Zamonaviy turmush sharoitlari ta’lim qadriyatlarini, uning ishlash mafkurasini,
yakuniy.natijalarning.ahamiyatini.chuqur.qayta.ko‘rib.chiqishni.taqozo.etadi..Nafaqat.bolalarni.
o‘qitish va tarbiyalashga, balki ta’limga yo‘naltirish, ta’lim faoliyati bilan shug‘ullanadigan
maktabgacha. ta’lim. muassasalari. faoliyatining. ustuvor. yo‘nalishlarini. tasdiqladi.. Bularga.
bolalarning individual dunyoqarashini boyitish, turli tadbirlarda ularning subyektiv pozitsiyasini
qo‘llab-quvvatlash,.shaxsiyatni.tanlab.yo‘naltirish.va.boshqalar.kiradi.
Kalit so‘zlar:
ichki pozitsiya, tabiiy hissiyotlari, pedagogik nazorat, maktabgacha ta’lim
Bularning barchasi bolaning shaxsiyatini sifat jihatidan o‘sishi va uni faoliyat sub’ekti va
o‘z. hayoti. sifatida. shakllantirish. bilan. bog‘liq.. Bu. borada. har. qanday. maktabgacha. ta’lim.
muassasasining ahamiyati va xodimlar bolalikning tabiatiga qanchalik ehtiyotkorlik bilan
bog‘liqligi, uning noyob o‘ziga xosligini, umuman bola hayotining ushbu davridagi ichki
ahamiyatini.hisobga.olishlari.bilan.belgilanadi.
Bola nafaqat hozirgi vaziyatga moslashadi, balki unga nisbatan ma’lum bir ichki pozitsiyani
egallaydi..agar. biz. ta’lim. jarayonini. rivojlanishning. ijtimoiy. holati. deb. tushunsak,. unda. yosh.
ko‘rsatkichlari.uning.asoslari.bo‘lib,.unda.kattalar.va.bolalarning.o‘zaro.hamkorligi.rivojlanadi.
Maktabgacha yoshdagi har bir yosh ahamiyati (maktabgacha yoshdagi bolalarning soddaligi
va tezkorligi, afsonaviy dunyoqarashi, jismoniy faolligi, hissiyotliligi va boshqalar) bolaning
shaxsiy sohalarini rivojlantirishda o‘ziga xos ahamiyatga ega, namoyon bo‘lishning o‘ziga xos
xususiyatlari..shunday.qilib,.bolalar.bilan.tarbiyaviy.ishda.ularning.birlashgan.tushunchasi.eng.
maqbul rivojlanish samarasini bera olmaydi, pedagogik ishning yakuniy natijasi sifatida ta’lim
jihatidan.ham.ahamiyatsiz.bo‘ladi.
Maktabgacha ta’lim samaradorligini oshirishning usullaridan biri bu maktabni tashkil etishning
har bir yoshdagi ahamiyatini maktabgacha ta’lim tashkilotlarining o‘quv jarayonida rolini ilmiy
tushunish.jihatidan.aks.ettirishdir..aynan.shu.orqali.maktabgacha.yoshdagi.pedagogika.sohasida.
kelgusidagi.nazariy.ishlanmalarning.istiqbollari.ko‘rib.chiqilmoqda.
Maktabgacha yoshdagi bolalarning muhim yosh qiymati bu tabiiy hissiyotlari, bilish jarayoni,
bolaning. atrofdagi. dunyoga. munosabati.. Vaqt. o‘tishi. bilan. yorqin,. tez. o‘sib. boradigan. hissiy.
namoyishlar. bolalar. hayotiga. o‘ziga. xos. ekspressivlikni. beradi.. zenkovskiy. V.V. shunday. deb.
yozgan:.“Kayfiyatlarning.kuchi,.tasodifiy,.sabrsiz,.tez,.barcha.bolalarning.faoliyatiga.shoshilinch.
muhr.qo‘yadi.-.shu.ma’noda.bolalikni.hissiy.faoliyatning.oltin.davri.deb.atash.mumkin”.[2,.b..
40].
Maktabgacha ta’limning hozirgi davrgacha bo‘lgan tarixiy jihatlari tahlili shuni ko‘rsatadiki,
bolalarning.hissiy.hayoti.ko‘plab.ko‘rinishlarda.pedagogik.jarayon.doirasidan.tashqarida.qoladi..
Bu ko‘p jihatdan maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalashda ongni shakllantirishga, bolalarning
bilim sohasini rivojlantirishga, harakat usullariga (o‘yin, mashq va boshqalar), shuningdek, xulq-
atvor.odatlariga.katta.e’tibor.qaratganligi.bilan.bog‘liq.Bu.hissiyotlarni.pedagogik.nazorat.qilish.
nazariyasining. ilmiy. jihatdan. zaifligi. bilan. bog‘liq.. Muammoni. eksperimental. o‘rganish. shuni.
ko‘rsatadiki, bolalarning his-tuyg‘ulari maktabgacha ta’lim tashkilotlari o‘qituvchilari tomonidan
ta’limning.ikkinchi.darajali.va.orqa.tomoni.sifatida.qabul.qilinadi..
Maktabgacha ta’lim tashkilotlarining 230 nafar mutaxassislarining so‘rovlari shuni ko‘rsatdiki,
59% bolalarda emotsional rivojlanish sohasida, maktabgacha yoshdagi bolalarning hissiy
sohasini. boshqarishni. rejalashtirishda. qiyinchiliklarga. duch. kelishmoqda.. Ko‘rsatib. o‘tilgan.
faktlar bolalarni tarbiyalashga hissiy jihatdan rivojlanayotgan yondashuvni amalga oshirish
maktabgacha. tarbiya. xodimlarining. o‘z. vaqtida. va. sifatli. tayyorgarligini. talab. qiladi.. Bunday.
tayyorgarlik quyidagi yo‘nalishlarni o‘z ichiga olishi kerak:
- maktabgacha yoshdagi bolalarning mazmuni, tuzilishi, hissiy rivojlanish usullari to‘g‘risidagi
bilimlarni maktabgacha ta’lim muassasalarining o‘quv jarayonida qo‘llash qobiliyatini
rivojlantirish;.
- 4 yo‘nalishda 3-7 yoshgacha bo‘lgan bolalarning hissiy rivojlanishidagi muvaffaqiyatni
72
Do'stlaringiz bilan baham: |
