|
10
Июнь
17
imkoniga.ega.bo‘la.oladi..Xalqimizda.,,Otadan.ko‘rgan.o‘q.yo‘nar,.onadan.ko‘rgan.to‘n.bichar”.
degan.dono.naql.bor..farzand,.eng.avvalo,.otasidan.g‘ururni,.qat’iyatni.va.bir.so‘zlilikni,.onasidan.
esa. mehribonlikni,. ozodalikni. va. samimiyatni. o‘rganadi.. Ha,. albatta,. ,,Qush. uyasida. ko‘rganini.
qiladi”,. -. deganlaricha. bor.. unutmang,. aziz. ota-оnalar!. farzandlar. sizning. ko‘zgudagi. aksingiz:.
hato.va.kamchiliklaringiz.ham,.fazilat.va.yutuqlaringiz.ham.ularda.yaqqol.namoyon.bo‘ladi.
Farzand dunyo va uni o‘rab turgan muhit haqida dastlabki tasavvurlarga ega bo‘lgach u
keyingi. bosqichda. shakllana. boshlaydi.. Ya’ni. uni. ijtimoiy. muhit. –. ta’lim. maskani. (maktab,.
kollej,. litsey,. oliygoh). qarshi. oladi.. Bunda. bola. ruhiyatiga. eng. katta. ta’sir. doirasi. o‘qituvchilar.
qo‘liga. o‘tadi.. Bu. davrda. bola. o‘qituvchisini. idealidagi. eng. haq,. adashishi. mumkin. bo‘lmagan.
shaxs.sifatida.taniydi..Va.eng.ko‘p.kuzatiladigan.holat:.ota-onasi.farzandiga.bugun.darsga.bormay.
qo‘yaqol yoki mana bu vazifani unday emas, bunday bajarsang ham bo‘ladi, kabi maslahat bersa
(bolaning.bu.paytdagi.kayfiyati.o‘zgarishiga.e’tibor.bering),.bola.ota-onasining.fikridan.ham.ko‘ra.
o‘qituvchilarining. topshiriqlarini. qonundek. qabul. qiladi.. Demak,. farzand. tarbiyasida. endilikda.
o‘qituvchining. roli. kengayib. bormoqda.. 16-sonli. umumta’lim. maktabining. 5.
-
sinfning bir guruh
o‘quvchilaridan. olingan. ,,Kim. bo‘lsam. ekan...?”. mavzusidagi. insho. natijalari. bo‘yicha. ularning.
ongida shakllanayotgan tarbiyada kimning roli yetakchi ekanini ko‘ra olishimiz mumkin bo‘ldi:
bir o‘quvchi onasidek mehribon shifokor, biri ustozidek bilimli o‘qituvchi, biri televizorda ko‘rdan
odamlaridek mashhur bo‘lishni, yana biri esa mashinam va pullarim ko‘p bo‘lishini xohlayman,
desa,.yana.biri.onamni.yig‘latganlarni.qamaydigan.,,milissa”.bo‘laman,.deb.yozgan..Natijalardan.
shu narsa ma’lum bo‘ladiki, bolaning ongi unga ta’sir qilayotgan hamma omillarni – salbiy yoki
ijobiy,.to‘g‘ridan.to‘gri.qabul.qiladi..uning.tasavvuri.o‘ta.ta’sirchan.bo‘lib,.har.qanday.hodisaga.
o‘z.munosabatini.bildira.oladi..12.yoshli.bolaning.mashina.va.pulim.ko‘p.bo‘lsin,.deb.orzu.qilishi.
uchun qator sabablar borligi ma’lum: ota-onasi uni bekam-u ko‘st, rayini qaytarmay tarbiyalagan
bo‘lishi. yohud. shunday. insonlar. baxtli. yashaydi,. degan. fikrning. shakllanishiga. sababchi. bo‘lib.
qolgan. bo‘lishi. mumkin.. Onasini. yig‘latganlarni. qamaydigan. ,,milissa”. bo‘lishni. orzu. qilgan.
bolakayning ko‘nglida esa hayotdan alamzadalik ruhi ustun, u hayot faqat nohaqliklardan iborat,
yomonlarni. jazolash. kerak,. degan. tasavvur. bilan. ulg‘aymoqda.. umuman. olganda,. bola. yosh.
nihol.. u. qanday. parvarishlansa,. shunday. o‘sadi..agar. unga. quyosh. nuri. yetishmasa. yoki. to‘g‘ri.
tushmasa….biz.kutgandek.gurkirab.hosil.bermaydi..Daraxt.qancha.kuchli.shamollar-u.to‘fonlarga.
dosh.bera.oladi-yu,.lekin.uning.ildizini.kichik-kichik.qurt-qumursqalar.yeb.bitirishi.mumkin..shu.
ma’noda.bola.atalmish.niholni.ma’naviyat.nurlari.va.mehr.bulog‘i.bilan.parvarishlash.o‘rinlidir..
Bugungi kunda bola har qadamda – uyda, internet klublarida kompyuter bilan to‘qnash
kelayotgani. ayon.. Tabiiy. savol. tug‘iladi:. barcha. bola. ham. ushbu. zamonaviy. texnologiyalardan.
o‘z.o‘rnida.maqsadli.foydalanyaptimi?.Ma’lumki,.yurtimiz.umumta’lim.maktablarida.o‘quvchilar,.
asosan, 5-7 –sinfda, ya’ni 12-16 yoshida axborot texnologiyalarini o‘rganishlari uchun maxsus
o‘quv.fani.joriy.etilgan..Bu.borada.2002.yil.30.maydagi.Ozbekiston.respublikasi.Prezidentining.
,,Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish
to‘g‘risida”gi. farmoni. ta’lim-tarbiya. sohasi. oldiga. yangi. vazifalarni. qo‘ygandi..aksariyat. olimlar.
kichik maktab yoshida kompyuterdan foydalanish malakalarining sifatli o‘zlashtirilishi borasida
yakdil.ijobiy.fikrni.ilgari.surishmoqda,.faqatgina.muammo.o‘qitishning.mos.metodikalarini.izlash.va.
kompyuterdan.foydalanishda.bolalar.salomatligini.ehtiyotlashga.borib.taqaladi,.xolos.._-.Kompyuter.
o‘yinlaridagi qonli sahnalar, vaxshiy kurashlar bolalarning psixologiyasiga sekin-sekin tobora
chuqur joylashib, xarakteridagi yashirin agressiyani qo‘zg‘atadi, - deydi taniqli psixolog Mahmud
Yo‘ldoshev.. Doctor. salli. Vord. (Buyuk. Britaniya). oxirgi. yigirma. yilda. bolalarning. faqat. ko‘rish.
orqali.axborot.olishi.kuchayganini.aniqladi..ular.real.muloqotdan.axborot.olishga.qiynalishmoqda..
Shuning uchun televizordagi tarbiyachilari va axborot beruvchilarining qanaqaligi bilan jiddiyroq
qiziqish.kerak..ispan.va.nemis.olimlari.hamkorlikda.izlanish.olib.borib,.televideniye.3-5.yoshdagi.
bolalarning.uyqusi.va.umumiy.sog‘ligi.holatiga.o‘ta.salbiy.ta’sir.ko‘rsatishini.aniqladi..
Xulosa o‘rnida shuni aytish mumkinki, kelajagi Buyuk O‘zbekistonga buyuk iste’dodlar kerak,
buyuk. qobilyatlar. kerak.. ularni. tarbiyalashda. dastlab. oila,. ta’lim. muassasasi. va. jamiyat. a’zolari.
o‘ta.talabchan,.ma’suliyatli.va.e’tiborli.bo‘lishlari.talab.qilinadi..zero,.kelajak.bugundan.boshlanadi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1..www.ziyonet.uz
2..Oila.psixologiyasi.Darslik.2007/Toshkent.
3..Muhammad.Qurbonov.,,Bolam.baxtli.bo‘lsin.desangiz”..Toshkent.2013..
4...www.uzedu.uz
5..ijtimoiy.psixologiya(O‘quv.qo‘llanma).2007
49
Do'stlaringiz bilan baham: |
