16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

10
ONA TILI TA’LIM TIZIMIDA KOMMUNIKATIV KOMPETENSIYASINI 
EGALLASHDA PED TEXNOLOGIYALARNING SAMARASI
Andijon viloyati Jalaquduq tumani 21-maktab 
ona tili va adabiyot fan oqituvchisi 
Tolanova Ma’muraxon Alimjanovna 
Tel raqami:[phone]
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada bugungi kun ona tili ta’limi sohasida qo‘llanilayotgan ilg‘or 
pedagogik.texnalogiyalar.va.ularning.qo‘llash.metodi.yoritib.berilgan..Ona.tili.ta’limida.olib.
borilayotgan.zamonaviy.metodlarni.qo‘llashdan.asosiy.maqsad.va.vazifalari.ochib.berilgan.
Kalit so‘zlar:
.pedagogika,.mustaqil.fikr,.kommunikativ,.ko‘nikma,.malaka,.kompetensiya,.
pedagogik.texnologiya,.Bumerang.metodi,.sotsiolingvistik,.grammatik,.pragmatik.
Ilg‘or. pedagogik. texnologiyalar. ta’lim. jarayoni. unumdorligini. oshiradi,. o‘quvchining.
mustaqil. fikrlash. jarayonini. shakllantiradi,. o‘quvchilarda. bilimga. ishtiyoq. va. qiziqishni.
oshiradi, bilimlarni mustahkam o‘zlashtirish, ulardan amaliyotda erkin foydalanish ko‘nikma 
va.malakalarini.shakllantiradi.
Ta’limning barcha bosqichlarida ona tili o‘qitishning asosiy maqsadi o‘rganuvchilarning 
kundalik, ilmiy va kasbga sohalarda faoliyat olib borishi uchun kommunikativ kompetensiyasini 
shakllantirishdan.iboratdir.
Ona tili kommunikativ kompetensiyasi-ona tili bo‘yicha egallagan bilim, ko‘nikma va 
malakalarni.muloqot.jarayonida.qo‘llash.qobiliyatidir..Ona.tili.kompetensiyalari.quyidagilar:
-.lingvistik.kompetensiya;.
-.sosiolingvistik.kompetensiya;
-.kommunikativ.kompetensiya;
-.pragmatik.kompetensiya;.
-.grammatik.kompetensiya.
Ona tili fanida o‘quvchilkarni fonetika, leksikologiya, so‘z tarkibi, so‘z yasalishi, 
morfologiya, sintaksis, yozuv va imlo, tinish belgilari, bog‘lanishli nutq bilan bog‘liq 
atamalarni bilib borishlarida, o‘rganib olishlarida o‘qituvchi zamonoviy pedagogik 
taexnologiyalarni.to‘g‘ri.foydalanishi.kerak..Ona.tili.darslarining.samaradorligini.oshirish,.
unda. o‘quvchilarni. faollashtiradigan,. mantiqiy. fikrlashga. undaydigan. metod. va. usullarni.
ishlab.chiqish.dolzarb.masalalardan.biridir.
Ona. tili. fanlarida. “Klaster”,. “Aqliy. hujum”,. “Bumerang. metodi”,. “So‘z. ichida. so‘z”.
o‘yini, “Sirli kataklarni to‘ldir” o‘yini, “Quvnoq alifbo” o‘yini, “So‘zni toping” o‘yini, 
“Men o‘ylagan so‘zni topib ayting”, “Nazoratchi harf”, “Domino”, “So‘zlar ko‘zguda”, 
“So‘z. juftlarini. davom. ettir”,. “Xato. qilma”,. “Sirli. kataklarni. to‘ldir”,. “Ha-. yo‘q”,. “Sehrli.
so‘z”,.“O‘z.joyini.top”,.“Zanjir”,.“Aql.charxi”,.“Noto‘g‘ri.jumla”.“Bo‘lishi.mumkin.emas”.
kabi ta’limoy o‘yinlardan foydalanilsa o‘quvchi mavzuni o‘zlashtirishi osonlashadi, qiziqarli 
bo‘lishi.bilan,.ularni.ziyrak,.sinchkov.bo‘lishga.ham.undaydi.
Masalan, “Xato qilma” ta’limiy o‘yinida o‘qituvchi biror narsani yoki uning rasmini 
ko‘rsatadi.. O‘quvchilar. uning. nomini. aytadilar. va. so‘z. necha. bo‘g‘inli. bo‘lsa,. o‘sha.
son. yozilgan. kartochkani. ko‘rsatadilar.. M:. Olamaxon-3soni.Bu. o‘yin. orqali. bo‘g‘inni.
o‘rganishlari.oson.kechadi.
“Bumerang. metodi”. biror. mashqda. berilgan. hikoyadan. foydalanib. shaxs. va. narsaning.

---

81
10
belgisiga. doir. o‘qituvchi. savol. aytadi. va. koptokni. o‘quvchiga. beradi.. O‘quvchi. o‘sha.
matndan.foydalanib,.belgini.bildirgan.so‘zlarni.topib,.koptokni.qaytaradi..M:.Qanday?.A’lo,.
iqtidorli...
Ona.tili.ta’limi.o‘quvchilarda.tafakkur.qilish.faoliyatini.kengaytirish,.erkin.fikrlay.olish,.
o‘zgalar. fikrini. anglash,. o‘z. fikrlarini. og‘zaki. va. yozma. ravishda. ravon. bayon. qila. olish,.
jamiyat.a’zolari.bilan.erkin.muloqotda.bo‘la.olish.ko‘nikma.va.malakalarini.rivojlantirishga.
xizmat.qiladi.
Xulosa. o‘rnida. shuni. aytish. joizki,. ta’lim. jarayoniga. yangilik. olib. kirish. va. joriy. etish.
bugungi. boshlang‘ich. sinf. o‘qituvchisining. asosiy. vazifasidir.. Demak,. har. bir. o‘qituvchi.
izlanishi, bugungi kun talablari asosida o‘zini o‘zi tarbiyalashi, o‘z ustida tinmay izlanishi, 
zamonaviy. pedagogik. va. axborot-kommunikatsiya. texnologiyalarini. o‘zlashtirishi. va.
ta’limda.qo‘llay.olishi.kerak.
Foydalanilgan.adabiyotlar:
1..Azizxo‘jaevaN.N..Pedagogik.texnologiya.va.pedagogik.mahorat..-O‘.:.O‘DPU,
2003..-.174.b.
2.. RoziqovO.,. Og‘ayevS.,. MahmudovM.,. AdizovB.. Ta’lim. texnologiyasi.. -. T.:.
O‘qituvchi,1999.-A.69.
3.. Og‘ayev. S.. Ilg‘or. pedagogik. texnologiyalar-hayotiy. ehtiyoj.. “Xalq. ta’limi”. jurnali,.
2001,.69-71.b.
4..Xo‘jayeva.A..Izohli.metodikaning.ba’zi.masalalari.-.T.:.1968.
5..Abdullayeva.Q.,.Rahmonova.S..Ona.tili.darslari.(Uslubiy.qo‘llanma)..–.T.:.1999..

---

82