де
-
дуктив усули
. устун. турарди,. яъни. қоидадан. таҳлилга,. умумийликдан. хусусийликка.
бориларди.. Бу. усул. тил. материалларини. ниҳоятда. ихчам. шаклда. баён. қилиш. имко
-
ниятини. яратса-да,. ўқувчиларни. пассив. ҳолатга. қўярди.. . Бу. ҳол,. шубҳасиз,. болани.
таълим. жараёнининг. субъекти,. яъни. фаол. ишловчисига. эмас,. балки. объекти,. яъни.
тингловчисига. айлантириб. қўяди.. . Бугунги. кунда. амалда. бўлган. ўзбек. тили. дарс
-
ликлари. эса. ўқувчини.
индуктив усул
да. ўқитишга. асосланган,. яъни. ҳар. бир. хулоса,.
қоида,.таъриф.ўқувчиларнинг.шахсий.тажрибасига.таянган.ҳолда,.хусусий.мисоллар.
асосида.чиқарилади,.ўқувчи.“ўзини.ўзи.ўқитади“..Шуни.алоҳида.таъкидлаш.лозимки,.
ўқувчини.фаоллаштириш.бебош.дарёни.ўзанидан.чиқариб.юбориш.эмас,.балки.қатъий.
ва. пухта. ишланган. режа. асосида. ўқитишдир.. Ўқитувчи. бунда. томошабин. эмас,. шу.
жараённинг.фаол.ташкилотчиси,.раҳбаридир..Бу.ҳолат.ўқитувчининг.ўз.касбига.нис
-
батан. масъулиятини. бир. неча. марта. оширади,. ундан. кучли. билимдонлик,. педагогик.
маҳорат.талаб.этади..
Шу.ўринда.одатдаги.анъанавий. ва.ноанъанавий. дарс.атамаларидан.воз.кечиш.ло
-
зимлиги,. ҳар. кунги. дарс. ноанъанавий. тарзда. ўтиши. зарурлигини. таъкидлаш. жоиз..
Бунда. ноанъанавий. дарсда. анъанавий. дарсларга. хос. қолип,. яъни. босқичларнинг.
кетма-кетлиги. қатъий. белгиланмайди,. шу. билан. бирга,. дарсни. тартибсиз,. режасиз.
ўтказиш.мумкин.деган.хулоса.келиб.чиқмайди..Умумтаълим.мактабларнинг.она.тили.
ва.адабиёт.дарсларида.кичик.ва.нисбатан.йирик.мавзулар.ўтилади..Дарс.мавзусидан,.
синф. ўқувчиларининг. тайёргарлик. даражасидан. келиб. чиқиб,. дарс. тури. танланади..
Йирик.мавзуларни.ўтишда.дарсларнинг.мақсадига.кўра.белгиланган.қуйидаги.тасни
-
фидан. фойдаланилади:. Янгиланган. таълим. мазмуни. янги. дастур. ва. дарсликларда. ўз.
аксини.топди..Бугунги.кунда.она.тили.дарсликлари.тил.таълимига.жадал.кириб.кела
-
ётган. коммуникатив. (функционал-семантик). тамойилга. асосланган.. . Дарсликлардаги.
машқлар. ҳам. ўрганиш. жараёнини. самарали. ташкил. этишга. хизмат. қилади.. Улар. 3.
хил. бўлиб,. миқдори. ўқув. мавзусининг. ҳажми,. тури. ва. синфнинг. тайёргарлик. дара
-
жасига. мувофиқ. тарзда. белгиланади.. Маълумки,. мактабда. адабий. меросни. ўрганиш.
шонли.тарихимиз,.кўп.асрли.маданиятимизнинг.узвий.бир.қисми.бўлган.бадиий.хази
-
намизнинг.ўзига.хос.гўзалликлари,.буюк.ижодкорларимиз.даҳосининг.юксак.нафоса
-
309
10
ти,.безавол.дурдона.асарларнинг.халқимиз.маънавиятини.камол.топтиришдаги.улкан.
аҳамиятини,.адабиётимиз.босиб.ўтган.кўп.асрли.тараққиёт.йўлининг.хусусиятларини.
ўзлаштириш,.фидойи.шоиру.носирларимизнинг.шарафли.ҳаёти.ва.ижоди,.беназир.ба
-
диий.дурдоналаримиз.воситасида.ёш.авлодни.ҳар.жиҳатдан.баркамол.инсонлар.қилиб.
етиштириш. мақсадини. кўзлайди.. Бу. адабиётни. ўрганишнинг. услубий. йўналиши. эса.
ўқувчиларни.мустақил.фикрлашга.ўргатиш,.уларда.мустақил.тадқиқот.малакаларини.
шакллантириш.ва.ривожлантириб.боришдан.иборат.
Фойдаланилган.адабиётлар:
1.. Ўзбекистон. Республикасининг. “Таълим. . тўғрисида”. ги. Қонун. –Тошкент.
Ўзбекистон.1997-йил.
2...Н.Х.Авлиёкулов..Замонавий..ўқитиш.технологиялари-.Тошкент..2001.
3..Азизхўжаев.Н..Замонавий.–Тошкент..2002.
310
Do'stlaringiz bilan baham: |