16-mavzu. Qo’shilgan qiymat solig’Ining joriy etilishi va iqtisodiy mohiyati

Qo’shilgan qiymat solig’idan boshqa soliq turlariga nisbatan ko’proq imtiyozlar ko’zda 
tutilgan bo’lib, ular soliq kodeksida to’rt guruhga bo’lib berilgan. Ular: 
1) soliqdan ozod etiladigan tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) realizatsiya qilish oboroti 
(208-modda); 
2) soliqdan ozod qilinadigan moliyaviy xizmatlar (209-modda); 
3) soliqdan ozod etiladigan sug’urta xizmatlari (210-modda); 
4) soliqdan ozod etiladigan import. 
Import qilinadigan tovarlarga nisbatan qo’shilgan qiymat solig’i to’lovchilari bo’lib, 
tovarlarni import qiladigan yuridik shaxslar, shuningdek boj to’lamasdan o’z ehtiyojlari uchun 
me’yoridan ortiqcha tovarlar olib kiradigan jismoniy shaxslar hisoblanadi (demak, jismoniy 
shaxslar ham bevosita qo’shilgan qiymat solig’i to’lovchisi bo’lishi mumkin). 

---

Qo’shilgan qiymat solig’i solinadigan ob’ekt bo’lib, O’zbekiston Respublikasining 
bojxona qonunlariga binoan belgilangan bojxona rejimlariga muvofiq O’zbekiston hududiga 
import qilinadigan tovarlar hisoblanadi. 
Tovar deganda iste’molga mo’ljallangan va qiymatga ega bo’lgan barcha narsalar 
tushuniladi. 
Import tovarlar bo’yicha qo’shilgan qiymat solig’ini hisoblab chiqarish uchun asos bo’lib, 
bojxona qonunchiligiga muvofiq belgilanadigan bojxona qiymati hisoblanadi. 
Tovarlar importi bo’yicha soliq solinadigan oborot hajmiga bojxona qiymati bilan bir 
qatorda bojxona boji summasi va aktsiz solig’i summasi (aktsiz osti tovarlar bo’yicha) kiritiladi. 
Import qilinadigan tovarlar bo’yicha qo’shilgan qiymat solig’i quyidagi formula orqali 
hisoblanadi: 
S
QQS
 
=
(IQTBQ + BBS + AS) x QQS
ST
;
 
100 
Bu yerda: 
S
QQS
– qo’shilgan qiymat solig’i summasi