16-mavzu. O`lchash axborotlarini masofaga uzatish tizimlari. Umumiy tushunchalar. Pnevmatik o`lchash axborotini masofaga uzatish tizimi elektr o`lchash axborotini masofaga uzatish tizimi. Reja

Siljish kompensatsiyali o`zgartkichlar. Siljish kompensatsiyali o`zgartkichlar o`lchash bloki sezgir elementining siljishini 20 — 100 kPa miqdoridagi proportsional pnevmatik chiqish signaliga o`zgartirish uchun mo`ljallangan.
16.2-rasmda siljish kompensatsiyali sxema bo`yicha ishlaydigan pnevmatik o`zgartkichning printsipial sxemasi ko`rsatilgan. Ta`minlovchi havo bosimi hamda o`zgartkich chiqishidagi havo bosimi M₁ va M₂ manometrlar orqali nazorat qilinadi. Birlamchi rele tarkibiga o`zgarmas kesimli drossel’ 7, soplo 3 va o`lchash bloki 1 ning sezgir elementi bilan bog’lapgan to`siq 2 kiradi. Kuchaytirgich ikkita ketma-ket ulangan dros­sel’ va sil’fon turidagi yuritmadan iborat. Drossel’ siste masi soplo 9 va 11 larni o`z ichiga oladi. Birinchi soplodan r₀ bosimli siqilgan havo kuchaytirgichga keladi, ikkinchi soplo orqali esa havo kuchaytirgichdan atmosferaga chiqadi.



Soplolarning teshiklari orasida likobchasimon klapan 10 mavjud. Uning holatiga ikkala drossel’ havo oqimlari kesimlarining yuzi, binobarin, drossel’ qarshiliklari ham bog’liq. Kuchaytirgich yuritmasi kamera 5 ichiga joylashgan, bir-biriga nisbatan kontsentrik o`rnatilgan sil’fonlar 6 va 8 dan iborat. Likobchasimon klapan sil’fonlarning harakatchan tagi bilan shtok 13 orqali, kuchaytirgich esa birlamchi rele va ikkilamchi asbob bilan naychalar 4 va 15 orqali bog’langan. Sil’­fon yuritmasiga r<sub>1</sub> va r<sub>2</sub> bosimlardan o`zaro muvozanatlashgan ikkita kuch ta`sir qiladi.
To`siqning siljishi birlamchi asbob sezgir elementining holatiga yoki tekshirilayotgan parametr miqdoriga bog’liq. To`siq soploni berkitganda sil’fonga ta`sir qiladigan r₁ bosim ko`payadi, sil’fonlar siqiladi, likobchasimon klapan 10 sop­lo 9 teshigini ochib, soplo teshigi 11 ni berkitadi; r<sub>2</sub> bosim oshadi va soplo 11 batamom berkilganda r<sub>2</sub> bosim o`zining maksimal qiymztiga erishadi. To`siq soplodan chetlashganida teskari hodisa yuz baradi, ya`ni soplo 9 teshigi berkilib, soplo 11 teshigi ochiladi. Havoning atmosferaga chiqishidagi qarshilik kamayadi, shuning uchun r₂ bosim pasayadi va u sop­lo 11 ning to`liq ochilishida nolga tenglashadi.
Havo bosimining va o`lchanayotgan parametrning o`zgarishi quyidagicha bo`ladi. r₂ bosim oshganda sil’fon 17 siqiladi va shtok 14 orqali to`siqni soplo 3 dan chetga suradi hamda soploning batamom berkilishiga yo`l qo`ymaydi. Pnevmatik sistemalardagi ikkilamchi asbob sifatida har qanday bosim o`lchagichlar, shuningdek „Start" va boshqa sistemalardagi ikki­lamchi asboblar ishlatilishi mumkin.