16 м a V z u agrar munosabatlar: ijara haqi va renta

Agrar munosabatlar: ijara haqi va renta 
 
.
304 
imkoniyatini berdi. Federal hukumat AQSh qishloq xo’jaligi maxsulotlarini 
reklama qilish va tanitish uchun har yili millionlab dollarlarni sarflaydi. Bundan 
tashqari AQSh muzokarachilari chet el davlatlarini qishloq xo’jaligi 
maxsulotlariga qo’yilgan cheklovlarini kamaytirish yuzasidagi kelishuvlarda 
kuchli bosim o’tkazdi. Narx qo’llab quvatlanishi davrida hukumatning taklifni 
cheklash va talabni kuchaytirish uchun qilgan harakatlari qishloq xo’jaligi 
narxlarini o’sirdi va maxsulot ortiqchaligini kamaytirdi, lekin sezilarli 
ortiqchalikni yo’q qilish yo’lida muvofaqiyat keltirmadi.
Qisqacha sharx 16.2

Parotet tushunchasi fermerlarga ularning qishloq xo’jaligi maxsulotlaridan 
oluvchi daromadi va umuman maxsulot va xizmatlar uchun chiqimlarining doimiy 
koifitsentini olishi kerakligini taklif etadi.

Narx qo’llab quvatlanishi ixtiyoriy narx minimumi bo’lib tanlangan qihloq 
xo’jaligi maxsulotlariga qo’yiladi.

Narx ta’minoti ortiqcha maxsulot (hukumat sotib olib saqlashi lozim) 
xo’jalik daromadini oshiradi, iste’molchilar uchun oziq ovqat narxini oshiradi, va 
qishloq xo’jaligi maxsulotlarini qayta taqsimlaydi.

Ichki narx qo’llab quvatlanishi davlatlarni importga qarshi cheklovlar 
qurishga va o’z ortiqcha qishloq xo’jaligi maxsulotlarini dunyo bozorlariga 
chiqarishga undaydi.
Tanqid va siyosat
Hukumat narxni qo’llab quvatlash dasturlari bilan dekadalar davomida 
tajribalardan so’ng 1990 yillarga kelib qishloq xo’jaligi siyosati yaxshi 
ishlamayotganligi aniq bo’ldi. Qishloq xo’jaligi subsidiyalarining asosiy 
tanqidlari bu subsidiyalar siyosatining skeptik tahlili sifatida yuzaga keldi.
Pariteti tushunchasining tanqidlari
Iqtisodchilar bir ovozdan paritet tushunchasi asoslanishini rad etishdi. Ular 
1900 yilda bir bushel bug’doy bir ko’ylakni xarid qilish uchun yetarli bo’lgani bir 
qancha dekadadan keyin ham shunday qolishi kerakligi fikrida iqtisodiy mantiq 
topishmadi. Talab va taklif orqali belgilangan maxsulot va xizmatlarning nisbiy 
qiymatlari va bu nisbiy qiymatlar vaqt o’tishi, texnologiya o’zgarishi, manba 
narxlari o’zgarishi, ta`blar o’zgarishi, o’rin bosuvchi maxsulotlar va yangi 
maxsulotlar yaratilishi bilan birga o’zgarib boradi. To’liq ta’minlangan 
kompyuter, monitor va printerning puliga 1985 yilda qimmat bo’lmagan yangi 
avtoulov xarid qilish mumkin bo’lgan. Bir dekada o’tishi bilan bu imkoniyat yo’q 
bo’ldi chunki kompyuter jihojlari narxlari juda qattiq tushib ketdi. Paritet 
tushunchasiga asoslanib kimdir narx qo’llab quvatlanishi va subsidiyalar 
kompyuter ishlab chiqaruvchilari uchun asoslangan deyishi mumkin!

---