15-тема. Халықты социаллық ҚОРҒАЎ системасы

Социаллық-шөлкемлестириўшилик масласыў - кәрхананың (жәмәәт) шөлкемлестириўшилик дүзилиси, басқарыў системасы ҳәм өндирис процесси, хызмет көрсетиў системасын, мийнет ҳәм дем алыў режимин өзлестириўди билдиреди.
Мәдений-хожалық масласыў – бул, мийнет шөлкеминдеги турмыс өзгешеликлери ҳәм бос ўақытты өткериў дүстүрлерин өзлестириў болып табылады. Бул масласыў өзгешелиги өндирис мәденияты дәрежеси, шөлкем ағзаларының улыўма раўажланыўы, жумыстан бос ўақыттан пайдаланыў өзгешеликлери менен белгиленеди. Мийнет шөлкеминдеги ағзалар тек ғана жумыстағы қатнасықлар менен байланысып қалмай, соның менен бирге дем алыўды, бос ўақытты биргеликте өткеретуғын, бунда шахстың ҳәр тәреплеме камал табыўына итибар берилетуғын жәмәәтлерде мәдений-хожалық масласыў тезирек жүз береди.
Психофизиологиялық масласыў - бул жумысшылер ушын мийнет ўақтында зәрүр болатуғын шәрт-шараятларды өзлестириў процесси. Заманагөй өндиристе тек ғана техника ҳәм технология емес, бәлким өндирис шараятындағы санитария-гигиена нормалары да руўхый ескирип барады. Мийнеттиң санитария-гигиена шараятларын, жумысшылер турмысын жақсылаў, көбирек муғдарда қолайлы ҳәм заманагөй үй-жайлардың, кийим-кеншеклердиң, косметика затларының пайда болыўы өндирис ҳәрекетине тәсир етпей қалмайды. Ҳәзирги заман хызметкери субъектив түрде қабыл етилетуғын санитария-гигиена қолайлығынан, мийнет нәтийжелигинен, жумыс орнындағы қолайлықлар ҳәм т.б. азырақ болса да шетке шығыўына жүдә сезгирлик пенен қарайды. Көплеген изертлеўлер материалларының көрсетиўинше, жумысшылар ушын санитария-гигиена қолайлығы шәрт-шараятлары кескин болып турады ҳәм олар буны ийкемлесип қабыл етеди.



12.1- сүўрет. Мийнетке масласыўдың дүзилиси
Хызметкер масласыў процесинде төмендеги басқышларды бастан кеширеди:
Таныстырыў басқышы, бунда хызметкер улыўма жаңа жағдай ҳаққында, түрли ҳәрекетлерге баҳа бериў, эталонлар, қатнасық нормалары ҳаққында мағлыўмат алады.
Көнигиў басқышы, бул басқышлы хызметкер қәдриятларының жаңа системасы тийкарғы элементлерин билип алады, бирақ өзиниң көплеген қарасларын сақлап қалады.