15-Mavzu: Terrorizm va undan aholini muhofaza qilish. Reja: Terrorizm va undan aholini muhofaza qilish Теrrorizmga qarshi kurash


 Terroristik harakatlarning xususiyatlari quyidagilardan iborat



Download 255,72 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/7
Sana14.02.2023
Hajmi255,72 Kb.
#910970
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
15 мавзу

14.4. Terroristik harakatlarning xususiyatlari quyidagilardan iborat:
a) terroristik harakatlar qonun ustivor bo`lmagan, o`zaro jipslashmagan, rivojlanish 
darajasi ancha past bo`lgan hududlarda shakllanadi;
b) birinchi bo`lib o`zi shakllangan, birlashgan hududni o`z tasarrufiga olishga 
harakat qiladi;
s) o`ziga rivojlangan mamlakatlarda homiy izlashga harakat qiladi va har qanday 
homiy yordamini rad etmaydi;
d) tarqibotni har qanday usullardan: reklamalardan, matbuot, materiallaridan, 
og`zaki tashviqotlardan, turli mish - mishlardan va yolg`on gaplar tarqatishdan o`z 
maqsadlari uchun samarali foydalanishga urinadilar.;
e) ular o`zini portlatib yuboradigan (kamekadze) lar guruhini tayyorlaydi va o`z 
harakatlarini bilvosita amalga oshiradi;
f) ular hozirgi kunda fan, tehnika va tehnologiyalar yutuqlaridan foydalanib, 
terrorizmni "global" muammolarga aylantirishga urinadilar;


g) ular o`zlari panoh topgan mamlakatlar boshqaruvini garovga olish yoki nazoratda 
ushlab turgan holatda keng jamoatchilikni qo`rqitish, vahimaga solish, bo`ysudirish 
maqsadida ko`proq kuchli rivojlangan mamlakatlarda terroristik harakatlarni amalga 
oshiradilar va bu bilan o`zlarini namoyish etishga urinadilar.
(masalan, Saudiya Arabistonning "Al - Qoida", Iordaniyaning "Xamas", 
Ispaniyaning "Eta" terroristik ayirmachilik guruhlarining harakatlarini aytish 
mumkin).
Ayni paytda terrorizmning ham muhim jihatlari mavjud. Bu hususiyatlar 
hususida AQSH davlat departamentining 1999 yildagi global terrorizm to`g`risidagi 
ma’ruzasida ko`rsatib o`tilgan. Bular quyidagilardan iborat:
1. yahshi tashkil qilingan terroristik guruhlardan tuzilgan Xalqaro jinoiy 
uyushmaga aylanishi. Bularni mahalliy homiy davlatlar qo`llab - quvvatlab 
turadilar;
2. siyosiy terrordan diniy yoki g`oyaviy asoslari ustun bo`lgan terrorizmga 
aylanishi;
3. terrorizm markazining 
Yaqin Sharqdan Janubiy Osiyoga, hususan, 
Afg`onistonga ko`chishi, terroristik tashkilotlar tomonidan ular jazosiz 
harakat qilishi mumkin bo`lgan mintaqalardan joy qidirishi;
4. moliyalashtirishning hususiy homiylar, narkobiznes, uyushgan jinoyachilik va 
noqonuniy savdo - sotiq kabi manbaalaridan foydalanishi kabi 
hususiyatlari ko`rsatib o`tilgan.
Bularning ichida Xalqaro terrorizmning eng asosiy va havfli hususiyatlaridan 
biri, "zo`rlik - davlatni qulatvuchi va hokimiyatga erishishni osonlashtiruvchi, 
parokandalikka olib keladi" - degan g`oyaga asoslanib harakat qilishdir. Bunda 
siyosiy masalalarni zo`rlik yo`li bilan hal qilishga harakat qilinadi.
Bu haqda, amerikalik mutahassis B. Jenkins "Terrorizm eng avvalo, 
qurbonlardan ko`ra, guvohlarga qaratilgan va vahima uyg`otishga yo`naltirilgan 
zo`rlik" deb baholaydi.
Boshqa bir amerikalik siyasatshunos J. Lonsning ta’rifiga ko`ra, terrorizm 
bevosita qurbonlardan ko`ra ko`proq odamlar fikriga ta’sir o`tkazish uchun 
qilinadigan tahdid yoki kuch ishlatishdir.
Demak, har bir terrorchilik hurujining maqsadi - davlat to`ntarishini amalga 
oshirish, fuqarolar urushini keltirib chiqarishga asoslanadi.
Xalqaro terrorizm va uning salbiy illatlari Xalqaro terrorizm - bir davlat hududi 
doirasidan tashqariga chiqadigan terrorizmdir. Bu odamlarning behuda halok 
bo`lishiga olib keluvchi, davlatlar va ularni rasmiy vakillarining normal diplomatik 
faoliyatini buzuvchi hamda Xalqaro aloqalar va uchrashuvlarni, shuningdek, 
davlatlar 
o`rtasida 
transport va 
boshqa aloqalarni 
amalga 
oshirishni 
qiyinlashtiruvchi Xalqaro miqyosdagi ijtimoiy havfli harakat va qilmishlar 
yig`indisidir. Xalqaro terrorizm XX asrning 60 - 70 yillariga kelib o`zini yaqqol 
namoyon qildi: dastlab turli davlatlardagi jinoyatchilar, o`z davlatiga nisbatan 
ekstremistik ruhdagi guruhlar birlashib, ijtimoiy - iqtisodiy jihatdan orqada 
qolayotgan va kam rivojlangan mamlakatlarda harakat ko`rsata boshladi. Xalqaro 
terrorchilar ayrim davlatlarning rahbarlariga, Xalqaro miqyosda obro`ga ega bo`lgan 


siyasatchilarga chetdan turib suyuqasd uyushtirish, davlat, transport, aloqa va milliy 
havfsizlik tizimini ishdan chiqaruvchi portlashlar va harakatlar sodir etish, transport 
vositalari, jumladan samolyotlarni olib qochish bilan shug`ullana boshladilar. 80 
yillarga kelib Xalqaro terrorizm yanada jiddiy tus oldi.
Xalqaro terrorizm o`zining yovuz niyatlarini turli terroristik harakatlari bilan 
amalga oshiradi. Jumladan:
• mustaqil davlatlar chegarasini buzish orqali amalga oshirish;
• diniy ekstremistik guruhlar tomonidan sodir etish;
• ekstremistik guruhlar tarkibida qo`poruvchilik harakatlari bo`yicha horijlik 
yo`rig`chilarning qatnashishi;
• ekstremistik guruh a’zolarining boshqa davlatlar hududida tashkil etilgan 
mahsus lagerlarda tayyorgarlik ko`rish;
• tayyorgarlik ko`rish va qo`poruvchilik sodir etishda, horijiy davlatlar va 
ekstremistik uyushmalar yordamida Xalqaro tus olgan noqonuniy qurol - 
yaroq savdosi va narkobisnesdan keladigan manbalardan foydalanish;
Bulardan ko`rinadiki, Xalqaro terrorchilar tomonidan sodir etilayotgan 
jinoyatlarning ijtimoiy havflilik darajasi ortdi. Terrorchilar qo`liga yadroviy, 
kimyoviy, biologik va zamonaviy hujumkor qurollarning tushib qolish havfi 
kuchaydi. Bularning hammasi jahon jamoatchiligini qattiq tashvishlantirib qo`ydi.
1977 yilda katta "yettilik" davlatlari rahbarlarining Bonn (GFR) shahridagi 
uchrashuvida Xalqaro terrorizmga qarshi kurash to`g`risida bayonot qabul qilindi. 
Xalqaro terrorizmning oshib borayotgan havfi va unga qarshi kurash masalalari oliy 
darajadagi keyingi barcha uchrashuvlarning asosiy mavzusi bo`lib keldi. Chunki 
Xalqaro terrorizm bir tizimga birlashib harakat qila boshladi.Ular safida turli davlat, 
millat vakillari, diniy ekstremistik ruhdagi shahslar, narkobiznes va qurol - yaroq 
savdosidan foyda ko`ruvchi jinoiy to`dalar, yollanib hizmat qiluvchilar paybo bo`ldi. 
Xalqaro terrorchilik va ekstremistik markazida razil jinoyatchilarni tayyorlaydigan 
mahsus lagerlar ochildi. Xalqaro terrorchilar aholini, hususan, dindorlar va yoshlarni 
davlatga, davlat tashkilotlariga qarshi qo`yishga hamda hokimiyatga qarshi 
muqolifatni shakllantirishga harakat qildi.
O`zbekiston Respublikasi o`z mustaqilligining dastlabki yillaridan boshlab 
terrorizm va ekstremizmning har qanday ko`rinishiga qarshi qat’iyat bilan kurashib 
kelmoqda. O`zbekiston Respublikasi Xalqaro terrorizm ko`rinishlariga qaratilgan 
ko`plab Xalqaro bitimlarning: "havo kemalarini qonunga hilof ravishda egallab 
olishga qarshi kurashish to`g`risida"gi 1970 yilda Gaaga konvetsiyasining; "Fuqaro 
aviatsiyasining xavfsizligiga qarshi kurash to`g`risida"gi 1971 yildagi Monreal 
Konventsiyaning; "Xalqaro himoyadan foydalanuvchi shahslar, masalan diplomatik 
agentlarga qarshi jinoayatlarning oldini olish va jazolash to`g`risida"gi 1973 yildagi 
konventsiyaning; "Terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurash to`g`ris ida"gi va 
boshqa konventsiyalarning ishtirokchisi hisoblanadi. 2004 yildan Toshkentda 
Shanhay hamkorlik Tashkiloti (ShhT)ning mintaqaviy aksilterror tuzilmasi ijroiya 
qo`mitasi faoliyat ko`rsata boshladi.

Download 255,72 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish