15-Mavzu: Tarmoqda ma’lumotlar havfsizligining uskunaviy va dasturiy ta’minoti Reja

Xabarlar  fazosi  RT —  barcha  mumkin  bo‘lgan  xabarlarning pt fazosi. 

Shuningdek  xabarlarni  belgilash  uchun m (message)  dan  ham  foydalaniladi.  

Kalitlar  fazosi  K. Xar  bir k



K kalit RT fazodagi  biror E

k

 (encryption) va  unga 

teskari  D

k

 (decryption)  almashtirishni  belgilaydi.  .Shifrlangan xabarlar fazosi 

ST – barcha shifrlangan ct (ciphertext) ct = E

k

(pt) matnlarni o‘z ichiga oladi. 

---

Odatda kriptosistemaga quyidagi talablar qo‘yiladi: 1) E

k

{pt), D

k

{ct) —lar 

oson  hisoblanadigan  bo‘lishi  lozim;  2) k ni  bilmay  turib, ct ma’lum  bo‘lgan 

taqdirda ham pt ni topishning iloji bo‘lmasin. 

Klassik  kriptosistemalarda k mahfiy  kalit E

k

 va D

k

 akslantirishni  belgilab 

beradi.  Bunda  quyidagi  ayniyatning  o‘rinli  bo‘lishi  talab  qitlinadi:  

D

k

(E

k

(pt)) = D

k

(ct)=pt. Kriptoanaliz bo‘yicha mutaxassisning asosiy vazifasi ana 

shu kalitni qidirishdan iborat. U quyidagi ko‘rinishlarda shifrlangan matnga hujum 

qilishi mumkin:  

1) faqat shifrlangan matn ma’lum (ciphertext only attack);  

2) shifrlangan va shifrlanmagan matnlar ma’lum (known plaintext attack); 

3) (pt,E