15-mavzu. Sqlda Alter instruksiyasi. Jadvalga maydonlarni qo’shish. Maydonlarning turini o’zgartirish. Kalitni qo’shish. Atributlarni ma’lumotni yo’qotmay o’zgartirish. Jadvaldan ustunlarni o’chirish. Reja

 
ALTER TABLE
t1(pole1 char(10)); 
ALTER TABLE 
t1
 MODIFY 
(pole1 char(20)); 
ALTER TABLE
t1 
DROP COLUMN
pole1; 

---

ALTER TABLE
t1 
RENAME TO
t2; 
ALTER TABLE
t1 
MODIFY
(pole1 
NOT NULL
); 
ALTER TABLE
t1 
ADD 
(
CONSTRAINT
fk_t1 
FOREIGN KEY
(pole1) 
REFERENCES
t2 
(pole1)); 
ALTER TABLE
t1 
ADD
(
UNIQUE
(p_name)); 
ALTER TABLE
t1 
ADD
(p_size CHAR(4) 
CHECK 
(p_size IN 
(‘P’,’S’,’M’,’L’,’XL’,’XXL’,’XXXL’))); 
ALTER TABLE t1 ADD FOREIGN KEY (pole1) REFERENCES t2 (pole1); 
ALTER TABLE
t1 
DISABLE PRIMARY KEY
; 
ALTER TABLE
t1 
DISABLE UNIQUE
(p_name); 
1-
Misol. Talaba jadvaliga yangi ustun – [jinsi] qo’shish talab qilinsin. U holda so’rov 
quyidagicha ko’rinishga ega bo’ladi: 
ALTER TANLE Talaba ADD Jinsi Char(1); 
2-
Misol. Talaba jadvaliga yangi ustun – [jinsi] qo’shish talab qilinsin va qizlar ko’pligini 
hisobga olgan holda avtomatik ravishda (sukunat holatda) ‘F’ qiymat bilan to’ldirsin: 
ALTER TABLE Talaba ALTER COLUMN Jinsi SET DEFAULT ‘F’; 
3-
Misol. Talaba jadvalidan [Jinsi] ustunini o’chirish talab etilsin, u holda so’rov 
quyidagicha: 
ALTER TABLE Talaba DROP COLUMN Jinsi; 
4-
Misol. Talaba jadvalidagi ustunni oddiy birlamchi kalit sifatida e’lon qilish zarur bo’lsa, u 
holda: 
ALTER TABLE Talaba ADD PRIMARY KEY (KodTalaba); 
5-
Misol. Talaba kodi va guruh kodi identifikatorlaridan foydalanga holda tarkibli kalitdan 
foydalanish zaruriyati bo’lsa, unda so’rovning ko’rinishi: 
ALTER TABLE Talaba ADD PRIMARY KEY (KodTalaba, KodGuruh); 
6-
Misol. Talaba ma’lumotlar bazasida yunalishli cheklov quyish talab etilsin: Kurs 
jadvalidan biror-bir kursni o’chirsak, u holda uning Talaba jadvaliga yunalishi 
(bog’liqligi) borligi uchun, yunalish qiymati (tashqi kalit) ga NULL (to’liq aniqlanmagan) 
qiymat qo’yilsin. Bunga mos keluvchi so’rov quyidagicha: 
ALTER TABLE Talaba ADD CONSTRAINT KodKurs FOREING KEY (KodKurs) 
REFERENCES Kurs ON DELETE SET NULL; 
Shunday qilib, Talaba jadvalidan biror talaba o’qishdan ketsa va u haqidagi ma’lumot Kurs 
jadvalidan o’chirilsa, bu talaba haqidayi yozuvning KodKurs ustuniga NULL qiymat yoziladi. 
7-
Misol. ALTER TABLE komandasi bilan bog’langan jadvallardagi yozuvni o’chirishni 
taqiqlash ham mumkin. U holda yuqoidagi so’rov quyidagi ko’rinishni oladi: 
ALTER TABLE Talaba ADD CONSTRAINT KodKurs FOREING KEY (KodKurs) 
REFERENCES Kurs ON DELETE RESTRICT; 
Nazorat uchun savollar: 

---

1)
CREATE TABLE yo’riqnomasini vazifasi va uni misollar bilan tushuntiring? 
2)
Bazada “jadval cheklovlarini aniqlash” – deganda nimanitushunasiz? 
3)
Cheklov turlarini tushuntiring va undan qanday foydalanish mimkin? 
4)
CONSTRAINT xizmatchi so’z vazifasini misollar bilan tushuntiring? 
5)
Birlamchi ba tashqi kalitlarga qanday cheklovlar qo’yish mumkin? Misollar bilan 
tushuntiring. 
6)
Noyobli ba qiymatli cheklovlarning bir-biridan farqi nimada? Misollar bilan 
tushuntiring. 
7)
Ma’lumotlar bazasidagi jadvallarni qanday o’chirish mumkin va u nima uchun zarur? 
8)
DROP TABLE yo’riqnomasini tushuntiring? 
9)
ALTER TABLE yo’riqnomasini tushuntiring? 
10)
ALTER TBLE yo’riqnomasidan foydalanib jadval ustunlarini qanday o’chirish mumkin? 
Misollar bilan tushuntiring? 
11)
ALTER TABLE yo’riqnomasidan foydalanib birlamchi va tashqi kalitni qanday 
o’zgartirish mumkin?