15-Mavzu: Axborot texnologiyalari Axborot texnologiyasi iqtisodiy informatikaning qismi sifatida

AAT rivojlanishining bosqichlari, texnik vositalar va hal etiladigan vazifalar

Yil	EHM	Hal etiladigan masalalar	AAT turlari
1950 y. oxiri, 1960 y. boshi	I va II avlod	EHM dan alohida, ish haqini hisoblash, moddiy hisob- kitob, ayrim optimallashgan, nisbatan ko‘p mehnat talab qiluvchi vazifalarni hal etish	Ma’lumotlarni qisman elektron qayta ishlash
1960 y. 1970- yillar oxiri	II va III avlod	Rejadagi va joriy axborotni elektron qayta ishlash, EHM xotirasida me’yoriy-ma’lumotnoma xabarlarini saqlash, mashinagrammlarni qog‘oz ko‘rinishidagi axborot tashuvchilarni chaqirib berish	Ma’lumotlarni qayta ishlash elektron tizimi
1970 yillar	III avlod	Korxonalar, iqtisodiy ob’ektlar faoliyatining barcha boshqaruv jarayoni bosqichlarida axborotni kompleks qayta ishlash, ABT kenja tizimini ishlab chiqishga o‘tish (moddiy-texnik ta’minot, tovarlar harakatlanishi	HM, jamoa foydalanish hisob- lash markazlari sharoitida axborotni markazlashtirilgan avtomatlashtiril-gan qayta ishlash
1980- yillar	IV avlod	Boshqaruv tizimini avtomatlashtirish (texnologik jarayonlar bilan), avtomatlashtirilgan loyixa tizimini, korxonalar bilan BTA ni, reja hisob-kitobi, statistika, moddiy-texnik ta’minot, fan va texnikani rivojlantirish. Ma’lumotlarni markazlashmagan holda qayta ishlash tendensiyasi, vazifalarni ko‘p foydalaniladigan rejimda hal etish, hisoblash texnikasidan qog‘ozsiz foydalanish	Mini-EHM bazasida texnologik masalalarga ixtisoslashishi va ma’lumotlar massiviga uzoqdan turib kirish, ayni paytda kuchli super EHM lar bazasida axborotlarni qayta ishlash usullarini avtomatlashtirish va universallash-tirish
1980- yillar oxiridan hozirgi paytga-cha	V avlod	Iqtisodiy masalalarni kompleks hal etish; predmet sohasining tizimli tavsifiga bog‘liq holda ob’ektga- mo‘ljallangan yondoshuv; ilovalarning keng ko‘lami; axborot tuzilmasini tarmoqli tashkil etish; hisoblash texnikasidan foydalanish davomida foydalanuvchining interaktiv o‘zaro harakatni o‘zlashtirishi. Intellektual inson-mashinali intel-lektual interfeysini rivojlantirish, qaror qabul qilishni qo‘llab-quvvatlash tizimi, axborot-maslahat berish tizimi	Zamonaviy axborot- texnologiyasi– hisoblash texnikasi, aloqa vositasi, orgtexnika vositalarining uyg‘unlashuvi

EHM avlodlari almashuvi ro‘y berdi. Bu EHMning asosiy texnik foydalanish va iqtisodiy parametrlari, birinchi navbatda samaradorlik, xotira hajmi, ishonchliligi, gabarit o‘lchami va narxi kabi omillar o‘zgarishi bilan bog‘liq edi. Mashina orqali echish uchun vazifalarni tayyorlash ish hajmini kamaytirish, insonning EHM bilan aloqasini engillashtirish hamda EHMdan foydalanish samaradorligini oshirish EHM rivojlanishining asosiy omili edi va shunday bo‘lib qolmoqda.