15-ma’ruza. Mahsulotlarni saqlashda, qayta ishlashda texnik tizimlardan foydalanish ko’rsatgichlarini aniqlash

---

15-MA’RUZA. 
 
 
Mahsulotlarni saqlashda, qayta ishlashda texnik 
tizimlardan foydalanish ko’rsatgichlarini aniqlash. 
Reja: 
1.Mahsulotlarni saqlash zaruriyati. 
2.Mahsulotlarni saqlashda ijro etiladigan texnologik jara-yonlar. 
 
Tayanch tushuncha va iboralar: 
saqlash, mahsulot tarkibi, mikroelementlar, 
sifat ko’rsatkichlari, biologik va mexanik ta‘sirlar, mahsulot massasining 
o’zgarishi,omillar. 
1-savol bo’yicha darsning maqsadi: 
o’quvchini qishloq xo’jalik 
mahsulotlarini saqlashning ahamiyati va aholini yil davomida ular bilan 
ta‘minlash, ularning farovonligini asosiy ko’rsatkichlaridan biri ekanligini 
tushuntirish. 
1-savol bayoni. 
Aholining oziq-ovqat mahsulotlariga va qayta ishlash 
sanoatining xom ashyoga bo’lgan ehtiyojini qondirish maqsadida ularning 
ta‘minotini tubdan yaxshilash hamda uni uzluksiz davom ettirish davr talabidir. 
Ayniqsa, bu borada meva-uzum, kartoshka, sabzavot va poliz mahsulotlarini 
saqlashga alohida e‘tibor berish zaruriyati mavjud. Ma‘lumki, meva va sabzavot 
mahsulotlarining asosiy qismini yetishtirish bahor, yoz, kuz fasllariga to’g’ri 
kelib, 
ularni pishib yetilish muddatlariga qarab saqlash jarayoni oqilona tashkil etilmas 
ekan, aholini turli shifobaxsh moddalarga boy bo’lgan mahsulotlar bilan 
ta‘minlab 
bo’lmaydi. Mahsulot yetishtirish ortib borgan sari, uni saqlash usullari ham 
takomillashib, yangi zamonaviy omborxona va qayta ishlash korxonalari bunyod 
etilishi talab qilinadi. 
Kartoshka, sabzavot, poliz va meva mahsulotlarini saqlash fan-texnika 
yutuqlari hamda ilg’or tajribaga tayanib amalga oshirilsa, ularning isrof bo’lishi 
ancha kamayishi muqarrardir. Xalqaro Qishloq Xo’jaligi Tashkiloti (FAO) ning 
ma‘lumotlariga ko’ra, mahsulotning isrof bo’lishi dunyo bo’yicha 10 foizdan 
oshmaydi. Mamlakatimizda, bu ko’rsatkich ayni kunda 30-40 foizni tashkil etadi 
[4]. Bugun bu ko’rsakichni minimal qiymatiga erishish, o’z navbatida, 
mahsulotlarni saqlashga tayyorlash va saqlash texnologiyalarini 
takomillashtirish 
zarur va shu yo’l bilan ushbu ko’rsatkichni yiliga 1-2 foizga kamaytirishga 
erishish mumkin.