15-maruza. Антенналар ва уларнинг классификацияси Режа: 1

POCSAG стандарти. 
Пейджинг ёки шахсий радиочақириқ (Paging 
Systems) ШРЧТ, бу шундай электрон алоқа турики, бунда хизмат кўрсатиш 
доираси бир томонлама симсиз ахборот узатиш таъминланади. Пейджинг 
радиочақириқ тизими бошқарма (хусусий) ва умумий қўлланишга бўлинади. 
Бошқарма (хусусий) пейджинг тизими маълум абонентлар гуруҳлари 
учун чегараланмаган худудда радиочақириқ таъминлайди. Чақириқ умумий 
ТФ тармоғи таъсирисиз диспечерлар пултлари орқали амалга оширилади. 
Умумий ишлатиш пейджинг тизимида, умумий ТФ тармоғи орқали 
чегараланган сиғимда радиоканалда хабарлар узатилади. Замонавий 
пейджинг тизимлари умумий ТФ тармоғи билан ўзаро таъсир автоматик 
амалга оширилади, ҳалақитга чидамли узатиш ва ўтказиш қобилиятли хабар 
ва чақириқни узатишни рақамли усулини ишлатишиди. Энергияни кам 
сарфлаш мақсадида, охирида кўйиладиган қурилмалар миниатур кўринишда 
ясалади. Яққол кўзга ташланадиган хусусияти бу давлат миқёсида хизмат 
кўрсатадиган худудни катталигидир, яна давлатлараро ўзаро таъсир 
имконияти, арзонлиги ва эксплуататсияси осонлиги. Булар ҳаммаси 
пейджинг чақириғининг ютуғини кўрсатиб берди ва бунинг натижасида ҳар 
йили 20% га абонентлар сони кўпайиб, ҳар хил давлатларда улар сони 20млн 
га ошди. 
Пейджинг асосий абонентлари иши кўп одамлар ва ҳар хил фавқулодда 
вазиятдаги хизматдагилар бўлади. Буларга қуйидагиларни келтирса бўлади: 
тиббий тез ёрдам, ёнғинга қарши хизматни, полисия ва бошқалар. 
Иши кўп одамлар ичидагилардан пейджингдан фойдаланувчиларнинг 
асосийси, булар фирма ва хусусий шахслар томонидан кўрсатиладиган ҳар 
хил турдаги хизматлар кўрсатувчилардир. 
POCSAG коди, фаолият кўрсатаётган ШРЧТ да кенг қўлланиляпти, 
2млн яқин абонентларга хизмат кўрсатади ва танал сигналларгина эмас, 
балки рақамли ва ҳарф-рақамли хабарлар узатиш имконига эга. 
Кодни нг тузилиши тежамли абонент қабул қилгичларини ясашга 
хатоларни тўғридан-тўғри коррексияли (FEC) частота манипулятсиясини 
ишлатишга имкон беради. 
POCSAG коди тўлқин тузилиши 6.4-расмда келтирилган

---

6.4-расм 
СС = 1 кодланган сўз 
1 кадр 2 кодланган сўз 
1кодланган сўз = 32 битам 
Пакет = 8 кадр. 
POCSAG кодининг узатилаётган блоки преамбула билан бошланади, 
ундан кейин эса бита ёки бир неча пакетлар келади. Ҳар бир пакет 
синхронлаштирирувчи сўз (СС) билан бошланади, пакетлар сони биттадан 
кўп бўлиши мумкин. 
POCSAG кодининг пакети асинхронлиги учун, вақтнинг исталган 
вақтида қабул қилиниши мумкин. Пакет преамбуласи абонент қабул 
қилгичини навбатчилик қабул қилиш режимидан “қабул” режимига ўтказиб 
бир вақтни ўзида такт бўйича синхронлашни амалга оширади. Преамбула 576 
битдан иборат бўлиб, битта пакет ва иккита кодли сўз узунлигига тўғри 
келади. Блок ўлчами аниқланмаган, чунки преамбула узатилаётгандан сўнг ўз 
синхро сўзли пакетлар кераклигича узатилиши мумкин. 
6.4-расмда кўриниб турганидек, пакет 8 та кадрдан, хар бир кадр эса 2 
та кодли сўздан иборат. Кодли сўзлар адрес ҳақида ахборот ёки узатилаётган 
хабар бўлиши мумкин. Ўз навбатида POCSAG кодида адреслар 8 та гуруҳга 
бўлинади. Қабул қилгич ўз адреси бор бўлган кодли хабарларни кўрсатади, 
бошқа адрес ёки “бўш” кодли сўз қабули блокнинг охири деб ҳисоблайди. 
Танал, рақамли ва харф-рақамли хабарлар ҳар хил сондан иборат 
бўлган POCSAG кодли сўзлар узатилади. Узатиш учун керакли бўлган ҳар 
хил тиPDAги чақириқлар кодли сўзлар сонини, ҳамда улар тарқсимотини 
билган ҳолда қуйидаги формула бўйича абонентларни максимал сонини 
аниқлаш мумкин: 



m
n
n
Q
n
R
C
P
1
*
*
*
3600
бунда, Р - секундига узатилаётган кодли сўзлар сони; 
м - блокдаги кодли сўзлар сони; 
П
n
- кодли * та сўздан иборат бўлган чақириқлар қисми; 
Қ - энг катта нагрузка бўлган соатдаги қабул қилинган узунликли 

---

блоклар фоизли миқдори. 
Ўрта статик маълумотлар ёрдамида POCSAG коди 2400бит/с тезликка 
эга бўлган каналда ишлаганда, 242000 абонентларга хизмат кўрсатишни 
олиш мумкин. 
POCSAG стандартига асосанланган структурали схема 6.5-расмда 
келтирилган. 
6.5-расм 
PT – Paging Terminal – шахсий чақириқ терминали; 
PNC - Paging Network Controller – шахсий чақириқ тармоғи 
контроллери (назоратгичи); 
OMC – Operations and Maintenance Center – эксплуататсия ва хизмат 
кўрсатиш маркази; 
PTN – Paging Traansmisson Network – БС ва ТЕ дан иборат бўлган 
шахсий чақириқ узатиш тармоғи; 
BS – Base Station – шахсий чақириқ базавий стансияси; 
TE – Transmitter Expander – BS га узатилаётган маълумотлар 
тақсимлагичи. 
Шахсий чақириқ терминали РТ умумий ТФ тармоғидан кираётган 
чақириқларни назорат ва қайта ишлайди, соатига 0.5 чақириқли нагрузка база 
блоки 100000 абонентгача хизмат кўрсатиши мумкин. Керакли шаротларда 
база блоки кенгайтирилиши мумкин. 
Тизим сигналларни гуруҳий узатишни таъминлаши мумкин, бунда 100 
та абонентли 1024 та ҳар хил гуруҳлар ташкил қилиш мумкин. Бундан 
ташқари маълум абонент учун хабарни автоматик такрорлашни 
ташкиллаштириш мумкин ва чақириққа устунлик имтиёзи берилиши 
мумкин.
ШПЧТ тармоқларини интегратсиялаш, ҳамда узатиш тезлигини 
катталаштириш мақсадида 1992 йилда ERMES коди дейдиган умумевропа 
стандарти ишлаб чиқилди. Бу код моҳиятлари қуйидагичадир:
1)
Европа ҳамма дастурлари учун умумий тармоқ ва умумевропа 
роуминги; 
2)
Тор частота палосасида хар-ҳил турдаги ҳабарларни узатишда катта 
хажмли тармоқни ташкил қилиш имконини беради. 

---

3)
Шаҳсий радио чақириқ қабул қилгичларига умумий таснифи 
(спесификатсияга). 
ERMES коди қуйидаги имкониятларга эга: 
1)
20-1600 белгили узунликка эга бўлган рақамли хабарни узатади; 
2)
400 да 9000 гача символли узунликка эга бўлган харф рақам хабарни 
узатади; 
3)
64 к битгача хажмга эга бўлган ихтиёрий терилган маълумотларни 
узатади; 
4)
ERMES ШРЧТ га кирувчи ҳамма давлатларда такомиллаштирилган 
қабул қилгич билан чақириқ ва хабарни қабул қилади. 
Европада 16 та давлат ERMES коди ишлатилади ва 25кГw фарқ билан 16 
та ишчи частота ташкил қилиш мумкин бўлган 169.4-169.8 МГw ли ягона 
частота диапазона ажратилган. 
ERMES тўла рақамли тизим ҳисобланади ва 6.25 кбит узатиш тезлигини 
узатиш тезлигини таъминлайди. ERMES кодини радиоинтерфейси POCSAG 
кодидан ERMES кодини тўла тузилиши 6.6 расмда келтирилган 
6.6-расм 
Узатиш кетма-кетлик блоки 60 та сиклдан иборат, ҳар бир сикл 60 секунд 
ичида узатилади. Ўз навбатида сикл давомийлиги 12 секундан иборат бўлган 
5 та суб кетма-кетликдан ташкил топган. Битта суб кетма-кетлик ҳар-хил 
турдаги «пачка» лардан иборат улар А дан Р гача таъминланган. Пачка 4 та 
дитлар гуруҳига бўлинади, улар қуйидагиларни таъминлайди 
1.
Синхронизатсия 
2.
Тизимдаги хизмат маълумотини узатиш; 
3.
Адресни узатиш; 
4.
Маълумот хабарини узатиш 
Тизимда кодларни тўғридан-тўғри коррексиялаш (ФЕР) Хемминг 
масофаси 6 га тенг ( 30.18 ) сиклига код ишлатилади. Қабул қилиш 
абанентини адрес кодини топиш мақсадида ( А дан Р гача) 16 та турдаги 
пачкаларни қўшиш билан 16 та частота карали кетма- кет кўриб чиқиш 
(сканерлаш) 3 амалга оширилади. 

---

Умумевропа ERMES тизимини ишлаб турган сунъий йўлдош ШРЧТ 
тармоғи Sky-Te1 билан бирлаштириш режалаштирилган, бу тизим бошқариш 
тизимларига орасидаги мос келувчи интерфейслар орқали шимоли Америка
ва Сингапурда ишлайди. 
ERMES тизимларининг POCSAG тизимидан фарқи операторларни ўзаро 
таъсир усули ва экспулататсия ҳамда хизмат кўрсатиш марказлаштирилган 
хизматларида. 
ERMES тизимини тузилиш схемаси POCSAG тизимига ўхшаш ва 6.7-
расмда келтирилган. 
6.7-расм 
PNC - ШРЧТ тармоғини контроллери ташқи тармоқларига интерфейс 
ҳисобланади ва уч режимда ишлаши мумкин: 
1.
PNC- I - чақириқларни кириш режими;
2.
PNC- H - ҳолат регистри режими; 
3.
PNC- N - узатиш режими. 
Қолган блокларнинг вазифалари POCSAG тизими блоклари вазифалари 
кабидир. 
ERMES тизимини амалга ошириш POCSAG тизими актив ишлаб туриши 
билан биргаликда олиб борилади. Шу сабабли икки тизимни мослаш 
муаммоси пайдо бўлади. 
Телеком Финланд фирмаси ШРЧТининг аралаш тармоғини ишлаб чиқди, 
унда ишлатиладиган хизмат турлари ва интерфейслар ўзгаришсиз қолади, 
POCSAG тармоғи абонентлари эса ERMES тармоғини ҳамма хизматларидан 
фойдаланиши мумкин. 
Аралаш тармоқни тузилиш схемаси 6.8- расмда келтирилган. 

---

6.8-расм 
ОМC-экспулататсия ва хизмат кўрсатиш маркази; 
PNC-шаҳсий чақириқ тармоғининг контроллери; 
ТЕ-BS ларга узатилаётган маълумотлар тақсимлагичи; 
NR-тормоқ тақсимлагичи; 
BS- базавий стансия 
ШРЧТ иккала тармоғи битта бошқариш тизими орқали хизмат кўрсатлади, 
фақат хар бири ўз частота диапазонида ишлайди.