15-laboratoriya Mavzu: Algoritm ob'ektlari. Ob’ektga yo’naltirilgan loyihalash. Ishdan maqsad: Ma'lumotlarni saralash algoritmlari oqim jadvallarini tuzish. Nazariy qism: Belgili tiplar

Matematik funksiyalar

Matematik funksiyalar turli xildagi hisoblashlar (1.6-jadval) bajarishni ta’minlaydi. 1.6-jadval. Matematik funksiyalar.

Funksiya	Qiymati
Аbs (n)	N ning absolyut qiyati
Sqrt (n)	N ning kvadrat ildizi
Sqr (n)	N ning kvadrati
Sin (n)	N ning sinusi
Cos (n)	N ning kosinusi
Arctan (n)	N ning arktangensi
Ехр(n)	N ning eksponensial qiymati
Ln(n)	N ning natural logarifmi
Random(n)	0 dan n- 1 gacha bo’lgan tasodifiy qiymat

O’zgartirish funksiyalari

O’zgartirish funksiyalari (1.7-jadval) asosan ma’lumotlarni kiritish va chiqarishni ta’minlash operatorlarida foydalaniladi. Masalan, real tipidagi o’zgaruvchining qiymatini muloqot oynasining chiqarish maydoniga (Label komponenti) chiqarish uchun o’zgaruvchi tipini satrli tipga o’zgartirib olish kerak. Buni FloatToStr funksiyasi yordamida amalga oshiriladi.

Masalan, Label1.caption := FloatTostr(x) buyrug’i real tipidagi x o’zgaruvchining qiymatini Label1 maydonida chiqaradi.

1.7-jadval. O’zgartirish funksiyalari

Funksiya	Funksiyaning qiymati
Chr(n)	N kodga mos keluvchi belgi
IntToStr (k)	K butun sonni satrli tipga o’zgartirish
FloatToStr (n)	K haqiqiy sonni satrli tipga o’zgartirish
FloatToStrF(n,f,k,m)	K haqiqiy sonni satrli tipga o’zgartirish. Funksiyaga murojaat qilishda f-format (tasvirlash usuli); k-aniqlik (kerakli umumiy raqamlar soni); m-verguldan keyingi raqamkar sonini ko’rsatadi.
StrToInt (s)	S satrli tipni butun tipga o’zgartirish
StrToFloat (s)	S satrli tipni haqiqiy tipga o’zgartirish
Round (n)	N sonini yaxlitlab butun son hosil qilish
Trunc (n)	N ning kasr qismini tashlab yuborib butun son hosil qilish
Frac(n)	N sonini butun qismini tashlab yuborib kasr son hosil qiladi
Int (n)	N ning butun qismini oladi

Funksiyalardan foydalanish

Odatda funsiyalardan ifodaning operandi sifatida foydalaniladi. Funksiyaning parametri uning tipiga mos holda konstanta, o’zgaruvchi yoki ifoda bo’lishi mumkin. Quyida standart funksiya va o’zgartiruvchi funksiyalardan foydalanishga misol keltirilgan:

n := Round((x2-x1)/dx);

x1:= (-b + Sqrt(d)) / (2*а);

m := Random(10);

cena := StrToInt(Edit1.Text);

Edit2.Text := IntToStr(100);

mes := 'x1=' + FloatToStr(xl);

Amaliy qism: Binary sort

#include

using namespace std;
int binarySort (int array[], int size, int searchValue)

{

int low = 0;

int high = size-1;

int mid;

while (low<=high)

{

mid = (low + high)/2;

if(searchValue==array[mid])

{

return mid;

}

else if(searchValue>array[mid])

{

low=mid+1;

}

else

{

high = mid-1;

}
}

return-1;

}

int main()

{

int a[]={11,22,34,54,58,61,84,94};

int userValue;

cout << " qidirish uchun elementni kiriting: \n";

cin >> userValue;

int result = binarySearch(a, 8, userValue);

if(result>=0)

{

cout << " qidirilayotgan element: "<

}

else

{

cout << " qiymat " << userValue<<" topilmadi "<< endl;

}

return 0;}

Xulosa.

Men ushbu labarotoriya ishini bajarish jarayonida saralash va qidirish operatorlari haqida ma’lumotlarga ega bo’ldim. Amaldagi barcha dasturlarda hisоblash ishlarini оlib bоrish uchun turli qiymatlar kоmpyuter хоtirasida saqlanadi. Masalan, kvadrat tenglamani yechish dasturida kоeffisiyentlari, diskriminant va tenglama ildizlari uchun o’zgaruvchilar kerak bo’ladi. O’zgaruvchiga shunday ta’rif berish mumkin: O’zgaruvchi – bu kоmpyuter хоtira(yachyeyka)sidagi maydоndir.

Amaliy qismda ikkilik saralash va qidirush oqimlaridan foydalanildi.