15-amaliy nashg’ulot mavzu: Sohaga taalluqli firmaning veb-saytini yaratish Ishdan maqsad

Brauzer  —  bu,  aslini  olganda,  «mijoz»  bo‘lib,  u  bilimdon,  savodli  yo‘l  ko‘rsatuvchi 

vazifasini bajaradi, foydalanuvchiga kerakli ma’lumotni topishga yordam beradi. 

Dastur-brauzerlar  juda  ko‘plab  ishlab  chiqilgan:  ushbu  guruh,  dasturlari  —  Lynx  matnli 

brauzer  (adreslar  yordamida  muloqot)  va  Mosaik  grafikli  (  matn  va  menyu  so‘ratlari  bo‘yicha 

muloqat)  va  «Ariadna»  romantik  nomi  ostida  Rossiyada  ishlab  chiqilgan  grafikli  brauzer,  va 

ko‘pgina boshqalar.  Lekin  hozir bozorni  zamonaviy  Internet  ning ikki to‘plani  qamrab oldi  — 

turli  baholarga  qaraganda  WWW  hamma  foydalanuvchilarining  70-88%  tomonidan 

ishlatiladigan Netscape Navigator grafikli brauzer va qo‘llab-quvvatlaydigan imkoniyatlari hajmi 

bo‘yicha Navigator ga juda yaqin keladigan Microsoft Internet Explorer (Netscape Navigator 3.0 

va Internet Explorer larning oxirgi versiyalari o‘zlarining funkcional tavsiflari va imkoniyatlari 

bo‘yicha juda yaqindirlar). 

Har  qanday  brauzerning  asosiy  vazifasi  bizning  tarmoq  bilan  muloqatinizni  qulay  va 

yokimli  qilishdir.  Bizning  bu  muloqotimiz  hammadan  ko‘proq  butun  dunyo  o‘rgimchak  uyasi 

bo‘yicha sayohat qilish va uni ko‘rib chiqish, elektron xatlarni jo‘natish va o‘qish, yangiliklarni 

chop  etish  va  olish,  fayllarni  yuborishga  to‘g‘ri  keladi.  Bu  hamma  imkoniyatlar  o‘zini  xurmat 

qiladigan  hamma  brauzerlarda  bor.  Albatta,  ixtisoslashgan  vositalarga  (masalan,  eudora  mail) 

nisbatan  brauzerlarning  mos  funkcional  imkoniyatlari  kuchsizroqdir,  lekin  ular  ko‘pchilik 

oqilona extiyojlarni to‘la qondiradi.     Masalan, Netscape Navigator 4.0 da Internet Explorer 3.0 

da  xatlar  SMTP  bayonnomalari  bo‘yicha  jo‘natiladi  va  o‘qiladi  va  MIME  formatida 

komponovka  qilinadi.  Lekin  shu  narsa  muhimki,  bu  ikkala  brauzer  ham  HTML  standartining 

hamma kengaytmalarini qo‘llab-quvvatlaydi va xususan, uning yaqinda qabul qilingan oxirgi 3.2 

versiyasida HTML kengaytmalari displeyning muloqat oynasini sohalarga bo‘lib chiqish uchun 

(freimes — freymlar ) muxlmdir. 

Netscape  Navigator  va  Internet  Explorerbrauzerlarining  asosiy  funksional  cignal 

imkoniyatlari: 

• WWW ni ko‘rib chiqish uchun grafikli qulay interfeys; 

• foydalanuvchilar bilan, boshqa tillar bilan bir qatorda rus tilida muloqat qilish imkoniyati 

(brauzerlarning oxirgi versiyalarida); 

• elektron pochta; 

• fayllarni jo‘natish; 

• telekonferenciyalar, yangiliklarni nashr qilish va ko‘rib chiqish; 

• fayllar bilan matnli formatda ham, HTML formatida ham ishlash; 

• xat-cho‘plar tizimini shakllantirish; 

• shriftlarni o‘rnatishning kengaytirilgan imkoniyatlari; 

•  turli  hujjatlar  bilan  ishlash  uchun  bir  vaqtning  o‘zida  bir  nechta  oynachalarni  qo‘llab-

quvvatlash va oynachalarni freymlarga bo‘lib chiqish imkoniyati; 

• tarmoq bo‘yicha o‘tayotgan hujjatlarni bufer xotirasiga yozish (keshlash); 

• modulli dasturlashtirish tillarini qo‘llab-quvvatlash (masalan, Java va ActiveX); 

• ko‘p sonli elektron ma’lumotnoma materiallarining borligi; 

•ko‘p sonli testlash dasturlarining («beta-testlar» deb ataladigan) borligini taominlaydigan 

yuqori ishonchlilik. 

Aslini  olganda,  ikkala  brauzer  ham  doimiy  ravishda  o‘ziga  xos  tarmoq  Operacion  tizimiga 

aylanmoqda.  Ular  ochiqdir,  yaoni  amaliy  dasturlashtirishning  interfeyslari  bilan  taominlangan; 

ular  uchun  o‘nlab  va  yuzlab  ilovalar  —  Netscape  Navigator  va  Internet  Explorermuhitida 

ishlovchi  dasturlar  yozilmoqda;  ular  yordamida  foydalanuvchini  qiziqtirgan  deyarli  hamma 

narsani qilish mumkin (yoki qilsa bo‘ladi); Netscape Communication firmasi halitdanok Gallio 

nomi ostida Netscape Navigator 4.0 yangi versiyasini afisha qildi, Microsoft firmasi brauzerining 

yaqin oradagi versiyasi — Internet Explorer 8.0. 

---