14 savol Buxoro sharq maktabining maqom ijrochiligini rivojlantirishdagi o`rni

14 savol
Buxoro sharq maktabining maqom ijrochiligini rivojlantirishdagi o`rni

1921-yiIda Buxoroda Abdurauf Fitrat tashabbusi bilan

birinchi “Sharq musiqa maktabi” ochildi. Ma’lum vaqtgacha
* 'Fitrat o‘zi rahbarlik lavozimida faoliyat olib bordi. Ko‘p asrlik
milliy musiqa merosimizni saqlab qolish, iste’dodli yoshlardan
yetuk mutaxassislami tayyorlashdek oliy maqsad ila maktabga
“Shashmaqom”dan saboq berish uchun Ota Jalol Nosirov, Domia
Halim Ibodov, Ota G‘iyos Abdug‘ani, Abdurahmon Umarov kabi
ustozlarni ishga taklif qildi. 1925-yili yangi o‘quv yilidan boshlab
“ Buxoro davlat Sharq musiqa maktabi”ning o‘quv dasturiga
yevropa nota yozuvi, solfedjio, musiqa nazariyasi, musiqa tarixi
kabi yangi fanlar hamda yevropa cholg‘ularida ijro etishni o‘rgatish
kabi o‘zgartirishlar kiritildi.
Fitratning sanʼatshunoslikka oid xizmatlari ham tahsinga sazovordir. U 1921-yil Buxoroda Sharq musiqasi maktabini tashkil etib, bu maktabning birinchi direktori lavozimida ishlaydi. Maktabga mumtoz musiqa bilimdonlari (sozanda, xonandalar) bilan birga Viktor Uspenskiy singari musiqashunoslarni ham taklif etdi. U shu vaqtdan boshlab „Shashmaqom“ kuylarini to‘plash va notaga yozib olish ishlariga rahbarlik qildi. Fitratning tashabbusi bilan ota Jalol va ota G‘iyosdan Buxoro Shashmaqomi V. Uspenskiy tomonidan ilk bora notaga olinib, nashr etildi. 1923-yili A.Fitratning tashabbusi bilan V.Uspenskiy
Buxoroda maqom bilimdonlari Ota Jaloliddin Nosirov, Ota G'iyos
Abdug'ani va Domla Halim Ibodovlardan «Shashmaqom»
turkumini yozib oldi va u 1924-yili «Olti musiqali poema
«Shashmaqom» norni bilan Moskvada nashr etildi. Taniqli hofiz
Shorahim Shoumarovdan «Farg'ona-Toshkent maqomlari»
(1920—1930-y.), 1940-yillari katta ashula va zikr aytimlarini yozib
oldi. 2003-yil noyabr oyida «Shashmaqom» YUNESKO tomonidan
«Insoniyatning og'zaki va nomoddiy madaniy merosi durdonasi» deb
tan olinishi, ushbu noyob xalqimiz xazinasini nafaqat saqlash va
himoya qilish, balki yanada rivojlanishi va yuksalishiga olib kelmoqda.