14 ma'ruza. Tarmoq qurilmalari Reja

15.2. Tarmoq uskunalari

10 BASE5 uskunalari. Yо‘g‘onkabel Ethernet tarmog‘iilkborishlabchiqarilgandaishlatilgan, kengtarqalgankabelturiedi. Hozirdauunchakо‘pishlatilmaydi, vaholankiu“shina” topologiyalitarmoqdaenguzunshinaaloqayо‘linita’minlayoladi. Kengishlatilmasliginingbirinchisababinarxinisbatanqimmatvamontajishlariniolibborishdagiqiyinchiliklardir.

Yо‘g‘onkoaksialkabelbu 50 Omlikabelbо‘lib, diametri 1 smatrofidavaqattiqligibilanajralibturadi. Uasosanikkiturdagiqobiqbilanishlabchiqariladi: sariqrangdagisi PVC standartda (masalan, Belden 9880 kabeli) vateflonli Teflon qovoq-jigarrangli (masalan, Bolden 89880). RG-11 va RG-8 turidagiyо‘g‘onkabellarkengtarqalgan (RG-11 kabeliningmarkaziytolasigakumushqoplangan, RG-8 danshunisibilanfarqqiladi).

Yо‘g‘onkabelengqimmataxborotuzatishmuhitidir (boshqakabellarganisbatanuchxissaqimmatdir). Lekinyо‘g‘onkabelningquyidagitexnikkо‘rsatgichlari: shovqinlardanhimoyalanganligi, signallarningsо‘nishikam, yuqorimexanikchidamligibilanboshqakabellardanajralibturadi.

Standartbо‘yichakabelningbirbо‘lagiga (500 metrgacha) 100 taabonentdanortiqulanishimumkinemas. Ularniulanishnuqtalariningoralig‘i 2,5 metrdankambо‘masligilozim, aksholdasignaldaо‘zgarishhosilbо‘ladi. Shuniguchunfoydalanuvchigaqulayliktug‘dirishmaqsadidakо‘pinchakabelqobig‘igahar 2,5 metrdaqorarangdabelgiqо‘yilganbо‘ladi.

10BASE5 uskuna vositalari 17.5 – chizmadakeltirilgan. Ularо‘ztarkibigaquyidagivositalarnioladi: kabel, razyemlar, terminator, transivervatransiverkabelini.

Koaksialyо‘g‘onkabelbо‘laklarinivaulargaterminatorlarniulashuchun N – turidagirazyemlarishlatiladi. Burazyemlarniо‘rnatishanchamurakkabvamaxsusasboblarbо‘lishilozim (aksholdaulanganjoylardasignalо‘zgarishimumkin). Ikkita N turidagirazyemlar Barrel-konnektoryordamidaulanibkabeluzunliginioshirishmumkin.

Yо‘g‘onkabeldanfoydalanibtarmoqyig‘ilgandailojiborichakabelnibirbо‘lagidanyokibirvaqtdaishlabchiqarilganbittapartiyadagikabellarbо‘lagidanfoydalanishkerak. Aksholdaturlixilkabellarulanganjoylardasignalniо‘zgarishirо‘yberishimumkin. Agardabirnechabо‘lakishlatilishgatо‘g‘rikelibqolgantaqdirda, signalniakssadosinikamaytirishmaqsadida 23,4 metr, 70,2 metrva 117 metrli (0,5 metrxatolikbilan) kabelbо‘laklaridanfoydalanishtavsiyaetiladi. Yо‘g‘onkabelda, hechqandayholdabirnuqtadanbirnechatarafgatarqatishvabirnechatarafdanyig‘ishruxsatetilmaydi. Kabelningxarikkiuchiga N turidagi 50 Omliterminatorlarо‘rnatilishilozimvaulardanfaqatbittasiniyergaulashkerak.

15.5 – chizma. 10BASE5 uskunasi.

Yо‘g‘onkabelnihechqachontо‘g‘rikompyuterlargaulanmaydialbatta, bundayqilishmurakkabvafoydalanishganoqulay, hamdakompyuterlarnibutunlayqо‘zg‘atibbо‘lmaydiganbо‘libqoladi. Ukabelnidevorgamaxkamlabо‘rnatiladiyokixonapolidanо‘tkaziladi. Tarmoqadapterlariniyо‘g‘onkabelgaulashuchunmaxsustransiverlardanfoydalaniladi (17.6 – chizma). Transiver (MAU – Medium Attachment Unit, ustroystvoprisoyedineniyaksrede) tо‘g‘riyо‘g‘onkabelgaulanib, transiverkabeliyordamidaadaptergaulanadi. Transiverniyо‘g‘onkabelgaulashuchunkо‘pinchaAMRkorporatsiyasitomonidantaklifqilganmaxsusulashqurilmasiishlatiladi. Bumaxsusqurilmaniulashuchunkabelqobig‘iniochibо‘tirmay, sanchishyо‘libilanqobiqvahimoyaqatlamlariniteshibо‘tiladi, shutariqamarkaziysimvaekrantо‘qimasibilanmexanikhamdaelektrulanishihosilqilinadi. Ularga «vampir» nomiberilgan. Yanaboshqaulashqurilmasihammavjud, uniyо‘g‘onkabelbilanulashuchunkabelqobig‘inikesishtalabetiladivakabelniikkiuchigarazyemlarо‘rnatishkerakbо‘lganiuchunkо‘ptarqalmagan.

15.6 – chizma. Adapterniyо‘g‘onkabelgaulash.

Transiverkabeliegiluvchankо‘psignallikabelbо‘lib, diametri 1 smatrofidadir, 4 taekranlanganо‘ralganjuftlikdaniborat. Oddiytransiverkabelininguzunligi 50 metrgachabо‘ladi, anchaegiluvchanvaingichkaroqtransiverkabeliniofisuchunmо‘ljallabishlabchiqarilgan, uzunligi 12,5 metrbо‘libkompyuterlarnixonadabemalolо‘rninialmashtirishgaqulaylikyaratadi. Transiverkabeluchlariga 15 takontaktlirazyemlarо‘rnatiladi («vilka» turidagiyana DIX-razyemlari, DB-15P). Transiverkabeliya’ni AUI-kabelideb (Attachment Unit Interface) yoki Drop-kabeldebtaladi, uningrazyeminiham – AUI razyemidebataladi. Transiverkompyuterningichki +12 Velektrmanbaidanta’minlanadiganbо‘lganiuchuntokni 0,5 Adanortiqqabulqilmasligikerak.

Yо‘g‘onkabelbilanulangantarmoqadapteritashqi 15 kontaktli AUI-razyemigaegabо‘lishkerak («rozetka» turidagi DIX razyemi, DB – 15S). Burazyem kontaktlarining vazifalari 15.1 – jadvaldakeltirilgan. Aloqauchunekranlanganuchtajuftdifferensialsignaldanfoydalaniladi: adapteruzatadiganaxborot (TX+, TX- vaTXekran RX ekran), vashuningdekkolliziyamavjudligihaqidagisignal (CD+, CD va CD ekran). Tashqiyо‘naltirishlarnikamaytirishuchunmanbasimihamekranlanadi. Buholatdagalvanikayirishtransiverichidaamalgaoshiriladi. Abonentlarо‘rtasidagihimoya 5 kilovoltgachayetishimumkin.

15.1- jadval

DB 15 razyem AUI kontaktlariningvazifasi

Kontakt	Vazifasi	Kontakt	Vazifasi
1	SD ekran	9	SD-
2	SD +	10	TX-
3	TX+	11	TX ekran
4	RX ekran	12	RX-
5	RX+	13	Manba (+12V)
6	YER	14	Manba ekrani
7	Ishlatilmaydi	15	Ishlatilmaydi
8	Ishlatilmaydi

Agardatarmoqadapteridaishlashtartibiniо‘zgartirishmoslamasi (peremichka) mavjudbо‘lsa Ethernet – Cheapernet, uholdauni Ethernet ishlashtartibiga (ya’ni 10BASE5) о‘rnatishkerak. Yо‘g‘onkabellitarmoqqismidagi kompyuterlarni ulash sxemasi 15.7 – chizmadakо‘rsatilgan.

15.7 – chizma. Tarmoqkompyuteriniyо‘g‘onkabelorqaliulash.

Butuntarmoqnifaqatyо‘g‘onkoaksialkabeldayig‘ilgantaqdirdatarmoqqismlari (segment) beshtadanoshmasligikerak (tarmoqningumumiyuzunligi – 2,5 km). Buninguchuntо‘rttarepiterkerakbо‘ladi. Ya’niyо‘g‘onkabelgaulangankompyuterlarningumumiysoni 500 danoshaolmaydi.

Bir segmentli yо‘g‘onkabeldahosilqilingantarmoqningminimaluskunalartо‘plamiquyidagielementlarniо‘zichigaoladi:

• 
  AUI-razyemlitarmoqadapteri (tarmoqqaulangankompyuterlarsonigaqarab);
  
• 
  uchlarida N- turdagirazyemliyо‘g‘onkabel, umumiyuzunligitarmoqdagihammakompyuterlarniulashuchunyetarlibо‘lishikerak;
  
• 
  kompyutrdanyо‘g‘onkabelgachabо‘lgan, uchlarida 15 kontaktli AUI razyemlitransiverkabeli (tarmoqadapterlarsonigateng);
  
• 
  transiverlar (tarmoqadaptersonigateng);
  
• 
  kabeluchlarigaterminatorulashuchunikkita N – turidagi Barrel-konnektorlari;
  
• 
  bittaN- terminator (yergaulashmoslamasiz);
  
• 
  bittayergaulashmoslamali N-terminator.
  

Hozirgivaqtda 10BASE –5 uskunasideyarliishlatilmaydi, lekinba’zihollardauniasosiytarmoq (Backbone) tashkilqilishuchunishlatladi. AUI razyemlitarmoqadapterlariningulushihozir 5 % danoshmaydi. 10BASE2 uskunasi. Ingichkakoaksialkabeliyо‘g‘onkabelturidanfarqiikkihissaingichka (diametri 5 mmatrofida), anchaegiluvchan, montajniamalgaoshirishanchaoson, narxiarzon (taxminanuchxissa). Uningasosidagitarmoqlarkо‘ptarqalganligita’jubliemasalbatta. Ingichkakabelninghamtо‘lqinqarshiligi 50 Omva 50 Omlimoslashishnita’labqiladi. Agardayо‘g‘onkabelnialbattadevorgayokipolgapuxtamaxkamlashkerakbо‘lsa, ingichkakabelniosmamontajqilishmumkin, sababibirxonachegarasidakompyuterlarjoyinibemalolо‘zgartirishimkoniniberadi.

Ingichkakabelningengkattakamchiligitarmoqqismining (segment) kamuzunligidir (185 metrgachan). Ba’zihollardatarmoqadapteriniishlabchiqaruvchilarisegmentuzunligini 200 myoki 300 metrqilibkо‘rsatadilar. Bundaytarmoqadapterlariniboshqaturdagitarmoqadapterlaribilanulabbо‘lmaydi, sababibuvaziyatdastandartbо‘lmagansignallarishlatiladi. RG-58A/U – ingichkakoaksialkabelturiengkо‘ptarqalgandir.

Ingichkakabelda ishlatiladigan uskunalar (17.8 - chizma) yо‘g‘onkabeluskunalariganisbatananchasodda. Tarmoqadapteridantashqari, kerakliuzunlikdagikabel, razyemlar, T-konektorlarvaterminatorlardan (bittasiyergaulanadiganturi) iborat. Harbirjuftabonentо‘rtasidaikkiuchida BNC turdagirazyemlialohidakabelbо‘lagiо‘tkaziladi. Bukabelbо‘laginingengkamuzunligi (abonentlarо‘rtasidagiminimalmasofa) – 0,5 metr. Kabelbо‘laklariniо‘zaroulashuchunruxsatetilmasaham BNCI – konektori (Barrel-konnektor) yordamidaulashniamalgaoshiriladi. Razyemlarnikabelgakavsharlashusulibilanxamulanadi, lekinkо‘pinchamaxsussiqishorqaliulaydiganasbobyordamidakabelnirazyemgaulashamalgaoshiriladi,ammoeʻtiborqilishkerakkisiqishasbobirazyemturigamosravishdatanlanashikerak.

15.8 – chizma. 10BASE2 uskunasi.

Adapterplatasida BNC – raz’mibо‘lishikerak, unga BNC T – konsentratoriulanadi, buesaadapterplatasiikkibо‘lakkabelbilan ulanishini amalga oshiradi (17.9 - chizma). Tarmoqadapteritarkibidakeraklitartibgaо‘rnatishmoslamasibо‘lsa “Ethernet-Cheapernet”, uholdaadapterni “Cheapernet” tartibiga (bu 10 BASE2segmentnominitarqalganivashuningdekingichkakoaksialkabelninghamnomidir) о‘rnatishlozim. Galvanikajratishniadapterningо‘ziamalgaoshiradi, himoya (izolyatsiya) kuchlanishi 100 Vnitashkilqiladi, yо‘g‘onkabelholatiginisbatananchakam.

15.9 – chizma. Adapterniingichkakoaksialkabeligaulash.

Kimgadiradapterrazyemibilan BNC T-konnektorо‘rtasigakabelbо‘laginiulabadaptervakompyuterdanulangantugunni (T-konnektorvaikkita BNC-razyemini) uzoqroqjoylashtirishqulaydektuyuladi. Bundayqilishmumkinalbatta, lekinstandarttomonidanbuuzunlik 4 smdanoshmasligitaʻkidlangan.