14-Ma’ruza: Matlabda hisoblash ishlarini bajarish

14-Ma’ruza: Matlabda hisoblash ishlarini bajarish.

Reja:

1. 
   Matlab dasturida arifmetik amallar
   
2. 
   Matlab dasturida matrissalar
   
3. 
   Matlab daturida matritsani olib tashlash
   

(MATLABning yukorida eslatib utilgan xar bir kursatmasian keyin [Enter] tugmasi bosilai).E’tibor berish kerakki, qavs belgilari konlar(naborini) ochik (boshlash) va yopish (tugatish) uchun ishlatilishi lozim. Yana shunga xam e’tibor kerakki, bushlik va vergul (,) belgilari matritsa elementlarini anaklavchi mayonlar orasiagi ajratuvchilar sifatida ishlatilishi mumkin. Tenglik belgisi, unar belgisi (unarniy znak) va kavs belgilari ortikcha xisoblanadi; lekin ba’zan bu belgilar instruksiyani (kursatmalarni) ukishni osonlashtiradi.
Elementlari u(1,1)=0,u(1,2)=u(1,3)=2,u(1,4)=3,u(2,1)=5,u(2,2)=-3,u(2,3)=6
va u(2,4)=4 bo’lgan 2x4 ulchovli matritsa ushbu u=[0223-364]
yoki u=[0223;5-364]
kurinishlarda aniklanishi lirikin.
Matritsa sartlari birta satrda yozilgan xolda, ular kompyuterga kiritilishi jarayonida bir-biridan nuktali vergul (;) bergisi yordamida ajratiladi.
Matritsa elementlari elementlarning tegishli joylariga joylashtirilgan algebralik ifodalar bilan xam aniklanishi mumkin. Shunday kilib (Yaxshisi; Masalan),
a=[ sin(pi/2)sgrt(2)3+46/3exp(2) ] ifoda ushbu
a=[ 1.00001.41427.00002.00007.3891 ]
matritsa aniklaydi.
Matritsa dastlabki berilgnmatritsani kengaitirish yuli bilan xam anaklanishi mumkin. Avvalgak aniklanishi x matritsadan foyda\lanib, x1=[x58] ifodani yozamiz. Bu ifodaning natijasi sifatida
x1=[24-158]
matritsasi xosil buladi. x(5)=8
ifoda x=[24-108]
matritsani xosil kiladi.
Shunga e’tibor berish kirakki, matritsaning x(4) elementi oshkor xolda aniklanmagan edi va unga 0 kiymat berildi. U matritsaning yukorida berilgan ta’rifidan foydalanilsa,
C = [4563] Z = [y ; c]
ifodalar
Z=[0223-364563]

kurinishga ega bo’lgan Z matritsani yaratadi.
Shunga e’tibor berinchki, xar safar matritsa aniklanib [Enter] tugmasi bosilganda, MATLAB ekranda natijani aks ettiradi. Bu "aks sado"ni bekor kilish uchun ifodadan keyin ENTERni bosishdan oldin " ; " belgini kuyish mumkin;
Z = [ y;c ];
Matritsani diskdagi fayllardan yuklash.
Matritsani ma’lumotlarni (berilganlarni) diskdagi fayllardan yuklash yuli bilan shakllantirish mumkin. Bu ishni load buyrugi yordamida bajarishmumkin.
Tegishli buyruk formati ushbu load kurinshga ega.
Agar buyruk parametrlari tashlab koldirilgan bulsa, ma’lumotlar matlab.mat nomli fayldan yuklanadi.
Yuklanayotgan ma’lumotlar ASC|| matnli formatda xam, ikili formatdan xam (MATLABning ichki formati) saklab kuyilishi mumkin.
Shuningdek, matritsalarni fayllardan xotiraga tanlab yuklash imkoniyati xar bor. Bunday maksad uchun load buyrugining ushbu
load xyz
formati ishlatiladi. Bu buyrukka binoan (buyicha) buyrk parametrlari sifatida berilgan x, y va z matritsalari kursatilgan fayildan ishchi fazaga (soxaga) (xotiraga) yuklanadi.
Sonlar ketma-ketligini MATLABning uzining vositalari yordamida yaratish.
Matritsani generatsiya orkali yaratish uchun maxsus " : " operatoridan foydalanish mumkin.
Agar ikkita butun son " : " belgisi bilan ajratilgan bulsa. MATLAB bu ikki butun son orasidagi barcha butun sonlarni yaratadi. Masalan,
a=1:8
buyrugi a=[12345678]
yaratadi vektor-satrni.
Agar uchta butun yoki butun bulmagan sonlr uzoro " : " beligsi bilan ajratilgan bulsa, (masalan, 0.0:.2:1.0), u xolda urtadagi son kadam kiymati, birinchi va uchinchi sonlar esa, mos ravishda, chap chegara va ung chegara deb talkin kilinadi. Masalan,
v=0.0:.2:1.0
buyruk v=[0.0.2.4.6.81.0]
vektor-satrni yaratadi.
":" operatorini mavjud matritsadan vektor yaratish uchun xam ishlatish mumkin. Masalan, agar
x=[26817-25-6]
bulsa, u xolda u=x( :,1) buyrugi y=[20-2]
vektor-ustunni yaratadi. uu=x( : ,2)
buyrugi
yy=[615]
vektor-ustunni yaratadi. Z=x(1,:)
buyrugi z=[268]
vektor-satrni yaratadi.
" : " operatori katta matritsalardan kichik matritsalarni ajratib olish uchun foydalidir. Agar 4x3 ulchovli matritsa
c=[-100001-10002]
kabi anaklangan bulsa, u xolda d1=c(: , 2 : 3)
buyrugi 2-ustundan tartib 3-ustungacha barcha satrlar elementlaridan foydalanib yangi matritsani tuzadi. Natijada 4x2 ulchovli
d1=[0010-10 02]
kurinishdagi matritsa tuziladi. d2=c(3:4,1:2)
buyrugi ulchov 2x2 bo’lgan , satrlari s matritsaning 3- va 4-satirlari bilan, ustunlari s matritsaning 1- va 2-ustunlari bilan anaklangan matritsani yaratadi:
d2=[1-100]
Matritsani olib tashlash.
Bu bulimda gap MATLABda ishlash jarayonida ishchi fazodan (xotiradan) matritsalarni (yoki uzgaruvchilarni) olib tashlash xakida ketadi (diskdagi fayllarda saklangan matritsa va uzgaruvchilarni olib tashlash dasturlashtirish nuktan nazaridan kizik emas, chunki bu ish operatsion tizim vasitalari yerdamida bajarishi mumkin).
Matritsani ishchi fazodan olib tashlash uchun clear buyrugi ishlatiladi va bu buyrukning farmati