13-Variant Moddiy oqimlarning harakatlanish sxemasi

Logistikaning rivojlanish bosqichlari

Hozirgi davrda logistika tutgan o‘mining oshishi, birinchi nav- batda, iqtisodiy sabablarga bog‘liq. Sanoat ishlab chiqarish hajmining oshishi va milliy hamda jahon xo‘jaligi aloqalarining kengayishi bozor sohasidagi xarajatlarning kamaytirilishiga ko‘proq e’tibor qaratilishini talab etmoqda.

G‘arb mamlaktlarida xomashyoning birinchi manbayidan to oxirgi iste’molchigacha bo'igan mahsulot harakat vaqlining 93%i uning moddiy texnik ta’minotining turli kanallaridan o'tishiga to‘g‘ri keladi. Tovar ishlab chiqarilishi umumiy vaqtning atigi 2%ini oladi, transportirovka esa — 5%ini. Bu esa mamlakatlarda lov ir harakatining mahsulotdagi ulushi milliy daromadning 20% dim ortig‘ini tashkil etadi. Tovar harakatining strukturasida xoma- sliyo, materiallar, yarimtayyor mahsulotiar va tayyor mahsulot- 1ягп? saqlashga ketadigan xarajatlar 44% ni, omborga joylashtirish v,t dispetcherlash - 16% ni, magistral va texnologik tashish —

1. 3 va 9% ni tashkil etadi. Qolgan 8% ni tayyor mahsulotni sotishga ketadigan xarajatlar tashkil etadi^I.

   
   

Logistikaning rivojlanishi, birinchi navbatda, tovar harakati lulan bog‘liq bo‘lgan vaqtinchalik va pul xarajatlarini kamaytirishga inlilish bilan bog‘liq.

Shu bilan birga, logistikaga bo‘lgan aiziqishning ortishi quyidagi omillarga bog‘liq:

• savdo bozoridan iste’molchi bozoriga o‘tish, bunda iste'mol- i hilar ehtiyoji ishlab chiqarish dasturlarini ishlab chiqishda asos Iw'ladi va tovar harakati tizimining yaratilish zaruriyatini asoslab heradi;

  
  

• ishlab chiqarish va sotish faoi.yatini tashkil etishning logistik usoslarini qo‘llayotgan korxonalaming raqobatbardoshligini ta’min- hish;

  
  

• logistika tizimida texnik rivojlanish yutuqlarini ishlatish uduin obyektiv imkoniyatlar yaratish;

  
  

• amallami o'rganishning yangi uslub va nazariyalarini ishlab i hiqish, masalan, logistika jarayonlarini optimallashtirish uchun asos bo'lgan tizimlar nazariyasi va kompromisslar nazariyasi.

  
  

l,ogistika takomillashuvining 3 bosqichi ajratiladi.

Birinchi bosqich — XX asrning 60-yillari — ombor xo‘jaligining inmsport bilan integratsiyalashuvi hamda ularni ishlatishda bir- Imiga moslashtirish bilan xarakterlanadi. Bu bosqichda faqat vuklash-tushirish amalkri bilan bog‘liq bo‘lgan transport bilan ombor yaqin o‘zaro aloqalarga ega bo‘la boshlaydi. Ular bir grafik v.i solishtiiilgan texnologiya bo‘yicha bir iqtisodiy natijaga ishlashni hoshlaydi.

Ikkinchi bosqich — XX asrning 80-yillari boshiga to‘g‘ri keladi. Omborga joylashtirish va transport ishlarining o‘zaro hamjihatligiga isnlab chiqarishni rcjaJashtirish qo‘shila boshlaydi. Ishlab chiqarish sexi, transport va omborlar bir butun mexanizm sifatida ishlashni boshlaydi. Shu yo‘l bilan xaridorlarga xizmat ko‘rsatish sifatini boshqarish, moslamalaming ishlash samaradorligini oshirish imkoniyati vujudga keladi.

Uchinchi bosqich XX asrning 80-yiilari o'rtalariga to'g'ri keladi va material o‘tkazuvchi tarmoq hamma bo'g'inlarining integratsiya- lashuvi bilan xarakterlanadi. Logistika konsepsiyasining asosi bo‘l- gan integratsiyalashuv zaruriyatini, ta’minot, ishlab chiqarish va taqsimot bo'g'inlarining ko‘pchilik qatnashchilari tan ola boshlaydi. Modaiy va axborot oqimiarining tez o'tishini ta’minlash va mahsu- lotning xomashyoning birinchi manbayidan to oxirgi iste’mol- chigacha harakatining hamma bosqichlari monitoringini amalga oshirish imkonini beruvchi zamonaviy kommunikatsiya texno- logiyalari vujudga keladi.

4.