13-tema. Ekonomikaliq ósiw: uliwma tusinigi, neokensshiler hám neoklassiklerdiń modelleri

Y(t) = min ((aL(t); dK(t));

Modelde dáramatlardıń ósiw tezligi investiciya menen proporcional.

dy/dt = VI(t) = VAU;

Dáramatlardıń qosımsha ósiwi du/Udt waqıt penen turaqlı hám  v ǵa teń. Ol jamǵarıw normasına hám kapitaldıń ónimdarlıǵına proporcional. Xarrod - Domar modelinde investiciya (I) hám tutınıw (S) da usınday dárejede ósedi. Bunda tutınıw menen investiciya arasındaǵı qarama-qarsılıqlar sonnan ibarat, jamǵarıw norması () qanshama joqarı bolsa, tutınıwdıń ósiw normasıda sonshama joqarı. Onıń baslanǵısh dárejesi sonshama kem boladı. Qarama-qarsılıqlardı sheshiw ushın tutınıw haqqında turaqlı ráwishte qosımsha maǵlıwmatlarǵa iye bolıw kerek.

Egerde óndiriste talap yetilip atırǵan ósiw dárejesi xalıqtıń sanı hám bántliktiń ósiw dárejesinen joqarı bolsa, miynet deficit faktor bolıp sanalmaydı. Miynetti kapital menen almastırıp bolmasa, texnikanıń progressi bolmasa, berilgen miynet sheklengen faktor bolıp sanalıwı múmkin. Ulıwma ósiw dárejesi miynetke sarıplanǵan qárejetlerdiń ósiw dárejesine teńlesedi. Jan basına tutınıw hám jamǵarıw dárejeleri bolsa, ósiwden toqtaydı.

Házirgi dáwirde ekonomikalıq ósiwdi támiyinlewde texnikanıń progressi, miynet hám kapitaldıń sarıplanıwı, bir-birin almastırıwı hám birgelikte xızmet kórsetiwleri negizgi resurs hám faktor bolıp sanaladı. Sonıń ushın bul faktorlardı yesapqa almaytuǵın ósiw teoriyasında, ósiwniń tiykarǵı deregi bolıp, kapitaldı fizikalıq jamǵarıw, ósiwdi turaqlı ráwishte tártipke salıp turıwshı faktor bolıp tabıladı. Jamǵarıw norması ásten yekinshi orınǵa túsip qaladı.

Ekonomikalıq ósiwdi beretuǵın basqa bir model R.Solou modeli sanaladı. Xarrod-Domar modeline salıstırmalı Solou modeli makroekonomikalıq proceslerdiń ayırım táreplerin tolıq ashıp beredi:

Birinshiden modelde óndiris funkciyası tuwrı sızıqtan ibarat yemes. ónimdarlıqtıń kemeyip barıwı qásiyetlerine iye.

Ekinshiden, model tiykarǵı kapitaldıń shıǵıp ketiwin yesapqa aladı.

Úshinshiden, Solou modeli miynet resursları hám texnikalıq progresstiń dinamikası hám olardıń ekonomikalıq ósiwge tásirin yesapqa aladı.

Tórtinshiden, bul jerde kóplegen jaǵdaylarda tutınıw dárejesin maksimallastırıw wazıypası qoyıladı hám sheshiledi.

Biz Solou modeline tolıq toqtalıp túsinik berip otırmaqshı yemespiz, onıń negizgi baǵdarların, qásiyetlerin hám juwmaqların berip ótpekshimiz.

Solou modeliniń kórinisi hám qásiyetleri:

1. 
   Óndiris funkciyası tómendegishe kóriniske iye: