13-tema. Ekonomikaliq ósiw: uliwma tusinigi, neokensshiler hám neoklassiklerdiń modelleri

Y_t = Y_t-Y_t-1;

3. Qosımsha ósiw dárejesi: máselen, islep shıǵarıwdıń qosımsha ósiwi Yt.

Ekonomikalıq ósiw tempi tómendegi formulalar járdeminde anıqlanadı:

a) bazisli ósiw tempi = Y_i / Y_o;

b) shınjırlı ósiw tempi = Y_i / (Y_i-1);

Qosımsha ósiw tempi:

a) bazisli qosımsha ósiw tempi = (Y_i - Y_o) / Y_o;

b) shınjırlı qosımsha ósiw tempi = ( Y_i - Y_i-1) / Y_i-1.

Hár bir mámleket ekonomikalıq ósiwge umtıladı. Sebebi ekonomikalıq ósiw:

Birinshiden, milliy ónim kólemin hám dáramattıń kóbeyiwin;

Ekinshiden, resurslardan ónimli paydalanıwdı;

Úshinshiden jańadan jańa zárúrlik (mútájlik) hám múmkinshiliklerdiń payda bolıwına;

Tórtinshiden, xalıq aralıq bazarlarda mámleket abrayın arttırıwǵa (kóteriwge) alıp keledi.

Ekonomikalıq ósiw usıllarınan durıs hám óz ornında paydalanıw úlken áhmiyetke iye.

Máselen, mámleket áskeriy potencialın anıqlaw hám rawajlandırıw mashqalası qaralıp atırǵanda ekonomikalıq ósiwniń birinshi usılınan, mámleket xalqınıń turmısı salıstırmalı kórilip atırǵanda yekinshi usıldan paydalanıw maqsetke muwapıq.

Máselen, Hindistanda jetistirilgen JIÓ SHveycariyada jetistirilgen JIÓ nen 70% ke kóp, biraq xalıqtıń jasaw dárejesi boyınsha Hindistan xalqı SHveycariya xalqınıń jasaw dárejesinen 60 mártege tómen.