13. Психологоя асослари

ГУМАНИСТИК ЙЎНАЛИШ
Мазкур йўналиш экзистенциализмнинг фалсафий ғояларига
асосланган бўлиб, вақт, ҳаёт, ўлим, озодлик, масулият, танлов ҳукуки,
мулоқот, севги, ҳаёт мазмунини англаш муаммоларини ўрганишга
қаратилган (М.Хайдеггер, П.Сартр, А.Камю). Инсон меҳрибон, озод
бўлиши белгиланган деб қаьбул қилиниб, индивидуаллик интегратив
яхлитдир деб ҳисобданади.
Гуманистик йўналишнинг асосий тамойиллари: 
1.
Психолог ва мижоз учрашуви икки ҳар хим кишиларнинг
учрашуви. 
2.
Агарда психолог мижозга ўзининг асл ҳис-туйғуларини англашга,
қаьбул қилишга ва намоён қилишга имкон яратиб бера олса мижоз
муаммолари ўз-ўзидан хал бўлади.
3.
Ўз ҳаёт тарзи, фикр-мулоҳазалари, хулқ-атворини танлашга мижоз
ўзи масьул.
Инсон томонидан рухий уйғунликга эришиш, яьни ҳаёт мазмунини
англаш, маьнавий қадрият, эстетик ҳси-туйғуларни сифатий ўзгаришига
асос бўлади. Мен – концепциясини адекват шакллантириш ўз-ўзини
англаш ва шу асосида ўзини фаоллаштириш учун мухим омил
ҳисобланади. 
Психокоррекцион ёрдам кўрсатишда мижозни ўз-ўзини англаши, 
шахсий уйғунлик, “мен”ни адекват интеграцияси, борлиқ чегараларини
кенгайтириб бериш психологни асосий вазифаси ҳисобланади. 
Ушбу йўналишнинг асосий методи экзистенциал тахлил ҳисобланиб, 
унда “инсон – билади – ҳис этади – истайди” формуласи инсон озод 

---

мавжудот тушунчаси асосида тахлил қилинади. Агарда индивид
келажакни тасаввур олмаса ўзини салбий ҳис этиб, ички олами тораяди,
ривожланиш имкониятлари сустлашиб, оқибатда неврозлар юзага кела
бошлайди. Демак, ёрдам кўрсатиш вақтида шахсни рухий оламини 
тахлил қилиш асосида ўзини эркин ҳис қилишга имкон яратиб бериб, 
мижозни уни боғлаб турган, безовта қилаётган оқибатлардан халос
қилади.