13. Mutaxasislikka kirish fani va uning vazifalari. Mutaxassis


Kimyoviy korroziya xaqida ma’lumot



Download 264,73 Kb.
bet32/76
Sana01.03.2022
Hajmi264,73 Kb.
#475775
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   76
Bog'liq
Mutahassislikka kirish

66. Kimyoviy korroziya xaqida ma’lumot
Kimyoviy korroziyada metall sirti tarkibida kislorod bulgan gazli mihitlarda oksidlanadi. Tashqi muhitlar quruq-havo , quruq suv bug’lari va toza kislorod bulishi mumkin . Gazli muhitdan metall sirtiga adsorbsiyalangan kislorod malekulasi , adsorbsiya natijasida ajralgan issiqlik ta’sirida atomlarga ajraladi va elektronlarning qayta taqsimlanishi bilan atomlar ionlar holatiga utadi . Metall sirtidagi atom oksidlanadi – elektronini yo’qotadi, kislorod atomi tiklanadi – elektironlani qabul qiladi : Ionlari kimyoviy uzaro ta’sirida sirtda kristall kimyoviy reaksiya maxsuloti hosil bulishi bilan oksidlanish jarayoni tugaydi . Uz-uzidan oksidlanish extimoli sodir buladigan kimyoviy reaksiya standart termodinamik potensiali ishorasi uzgarishi bilan aniqlanadi. Oksidlanish tezligi sirtda xosil buluvchi oksidlar himoyalash xossalariga bog’liq. Zich oksid qatlamlar yaxshi himoyalash xususiyatiga ega . Tabiiy. sharoitlarda (t=250C) metal sirtida xosil buladigan oksid qatlamlar yupqa bulsada (3….10nm) metal sirtini ximoyalash qobiliyatiga ega . Metall oksidlari ionli turdagi bog’lanishli oraliq fazalar bulib oksid panjarasida metal yoki kislorod ionlari kup buladi . Qatlamdagi nuqsonlarning bulishi uning ximoyalash xossasini kamaytiradi . CuO vaCr 2O3 nuqsonlarsiz bulgani uchun juda yaxshi ximoyalash xossalariga egadir . Xaroratning uzgarishi va oksidlash sharoitlari oksid qatlam usishiga va oksidlarining tarkibiy uzgarishlarga olib keladi . Misni havoda t=200…..4000da oksidlanganda CuO, t>4000Cda esa nuqsonli kristall panjaralarga ega bulgan Cu 2O xosil buladi .Temir oddiy atmosfera mihitida Fe 2O3 (gematit ) bilan qoplangan buladi . Xarorat t<5700C da Fe 304 (magnetit ), t>5700C da Fe 203 Fe 304 va FeO (vyustit ) murakkab tarkibdagi oksidli qatlam xosil buladi . Metallarning yuqori xaroratdalarda gazli muhitlarda korroziyaga qarshilik kursatish qobiliyati ‘ issiqlikbardoshlik deyiladi . Metall issiqlikbardoshligi tashqi va ichki omillarga bog’liq buladi . Metall kimyoviy tarkibi, strukturasi va sirtiga ishlov berish tozaligi ichki omillar bulsa, tashqi omillar xarorat, gazli mihit tarkibi, muhitning xarakat tezligi , oksidlovchi muhitning parumal bosimi kabilardir . Gazli mihitlarda korroziyadan saqlanish uchun quydagi asosiy ximoya usullari mavjud;ishlatilishi sharoitiga qarab yuqori issiqbardosh pulat va qotishmalar qullanishi-termodifuzion, plazma va electron- nur usullarida olinadigan ximoya qatlamlari- ishchi mihitiga ingibitorlar kiritish-konstruktiv usullari- detal sirt xaroratini pasaytirish, muhim xarakat tezligini kamaytirish ;- texnologik usullarda termik va kimyoviy-termik ishlov berish;- mikroklimat va ximoyalovchi atmosfera xosil qilish;Oddiy shroitlarda (normal bosim va xaroratda ) vodorod temir va uning qotishmalari korrozion bardoshligiga ta’sir kursatmaydi . Yuqori xaroratda bosimda pulat sirtida vodorod diffuziyasi natijasida vodorod korroziyasi sodir buladi . Vodorod pulat sirti bilan ta’sirlanish natijasida undagi uglerod bilan birikadi . 2 H2 +Fe 2C R 3Fe + CH4 Metan CH4 ning , hamda bodorod diffuziyasi natijasida gidtid va qattiq eritmalarning hosil bulishi pulat xossalarini keskin kamaytiradi . korrrozion jarayon oshishi bilan birgalikda mustaxkamlik va plastic xossalar pasayadi . Ayniqsa bu xodisa t>2500C, P >5MPa sezilarli buladi . Vodorod korroziyasining tezligi bosim va xarakatga bog’liq bulganligi pulatlarning vodorodli mihitlarga qullash maqsadida uglerodsizlanish chuqurligi urganiladi. Chuzuvchi kuchlanishlar ham vodorod korroziyasi tezligini oshiradi . Pulatlarni kuchli karbid qiluvchi elementlar; 9Cr, v, Ti, Mo, Nb) bilan legirlash uglerodsizlanishga tusqinlik qiladi va vodorod korroziyasiga qarshi bardoshlilikni oshiradi Vodorodli mihitlarda pulat 20,30XMa lar t<3000C da, yuqori xromli pulatlar esa t=3000…..6000 C oraliqlarda qullaniladi. Misning mustahkamligiga ham vodorod sezilarli darajada ta’sir kursatadi. Misni havoda qizdirganda uning sirtida Cu 2O xosil buladi . Xarorat 400 C dan oshganda vodorod qotishma ichiga kiradi vaCu2O bilan ta’sirlashadi.H2+Cu2O R 2Cu +H 2OSuv bug’ning xosil bulishi natilasida donalar chegarasi buyicha korroziya belgilanadi, korrozion darzlar paydo buladi. Xuddi shunday xodisa Ag ni t>5000 C da va vodorodda qizdiriladi .Gaz va neft maxsulotlarini qayta ishlash korxonalaridagi jihozlar detallari har xil pulatlardan tayyorlanganligi uchun oltingugurt muhitdagi korroziya kup uchraydi . Korrozion faol bulgan H2S , CO2 elementar S va boshqa tarkibida S moddalar ta’sirida t>3000 C da pulat juda tez korroziyaga uchraydi. Oltingugurt ta’siridagi korroziyaning oldini olish uchun javobgar detallar yuqori xromli pulatlardan(25…30%Cr) tayyorlanadi .


Download 264,73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   76




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish