13-mavzu: Yuzalarni geometrik nivelirlash usuli bilan tasvir olish

4

  Nivelirlash  ishlari  nivelir  bilan 

“

o‘rtadan    turib”

  nivelirlash  usulida 

nivelirlanib, kvadrat uchlari bog‘lovchi va oraliq  nuqtalarga ajratilib nivelirlanadi; 

       

5

  Nivelirlash  joyning  relefiga  ko‘ra:  bir,  uch  yoki  unda  ko‘p  va  har  bir 

kvadratni alohida−alohida stansiyalarda olib borish amaliyotga kiritilgan.  

 

 

1.2 – mavzu: Dala ishlari. 

 

Dala ishlari joyida kvadrat to‘rlarini rejalash va nivelirlash ishlaridan iborat 

bo‘ladi. Ushbu geodezik o‘lchash ishlarini tartibini bayonini keltirami: 

           1.  Joyida  kvadrat  to‘rlarini  rejalash. 

Joyida  kvadratlarni  rejalash  ishlari 

quyidagicha bajariladi: 

− joyida AD chizig‘ini o‘tkazib A va D nuqtalarini qoziqlar bilan belgilaymiz 

(1.2− rasm).

 

    −Lenta  yoki  dalnomerlardan  foydalanib  kvadratlar  tomoniga    d  masofalarni 

qo‘yib chiqamiz; 

       − A nuqtaga burchak o‘lchash asbobini o‘rnatib, joyidagi AD chizig‘idan 90

0

00

′

 

teng  bo‘lgan  gorizontal  burchak  o‘lchanib,  AV  chizig‘i  bo‘yicha  yo‘nalishni 

belgilab olamiz; 

       −  AV  chizig‘i  bo‘ylab,  A  nuqtadan  boshlab  ketma-ket  d  masofa-larni  qo‘yib 

chiqamiz. Bu ishlarni V,S nuqtalarida xam xuddi yuqoridagi usul bo‘yicha VS, SD 

yo‘nalishlarda d masofani belgilaymiz va tashqi kvadratni hosil qilamiz; 

     − Ichki kichik kvadratlarni rejalash uchun 2 - nuqtaga burchak o‘lchash asbobini 

o‘rnatib 2-2 yo‘nalishi bo‘yicha (VS yo‘nalishidagi 2- nuqtagacha ishorat qozig‘ini 

o‘rnatib) d masofalarni o‘lchab joyida qoziqlar bilan belgilab chiqamiz. Bu ishlar 

barcha 3-3, 4-4 va h.o. yo‘nalishlarda birdek amalga oshirladi; 

      −    Kvadratlarni  rejalash  bilan  bir  vaqtda  joyida  relefni  xarakterli  nuqtalari  va 

planda  tasvirlash  uchun      tafsilot    belgilanib  boriladi.  Tafsilotlar  perpendikulyar 

(misol, K nuqta, 6.2- rasmda) yoki chiziqli tutashtirish (misol, L nuqta, 6.2 - rasmda)  

usulida  kvadratlar  tomoniga  nisbatan  o‘lchanib  barcha  o‘lchash  ishlari  abrisga 

tushiriladi.  Abrisda,  kvadrat  uchlari,  relefni  xarakterli    nuqtalari  va  oqim 

yo‘nalishlari ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak. 

---