13-Mavzu: Tuproq va yer osti suvlaridagi tuzlarning miqdori va tarkibini aniqlash

Tuproqlarning sho'rlanish darajasi turini aniqlash. 

Tuproqning  sho’rlanish  darajasini  tuzli  qatlamlarning  joylashish  chuqurligiga,  tuproqning  yuza 

ko’rinish holatiga va o’simlikning rivojiga qarab aniqlash mumkin. 

Tuzli qatlamlarning joylashish chuqurligiga qarab tuproqlarning sho’rlanish darajasi A.N. Rozanov 

tavsiyasi bo’yicha quyidagicha: 

1.  Sho’rlanmagan (chuchuk) tuproqlar – 150-200 sm chuqurlikkacha suvda eriydigan tuzlar va gipsi 

yo’q tuproqlar. 

2.  Kuchsiz sho’rlangan tuproqlar – 80-120 sm chuqurlikda tuz chiqadigan tuproqlar. 

3.  O’rtacha sho’rlangan tuproqlar – 30-80 sm chuqurlikda ko’p tuz chiqadigan tuproqlar.  

4.  Kuchli sho’rlangan tuproqlar – 5-30 sm chuqurlikdan boshlab tuz chiqadigan yer. 

5.  Sho’rxok tuproqlar – eng ustki qatlamdan boshlab juda ko’p tuz bor yerlar. 

Tuproqning  yuza  ko’rinish  holati  va  o’simlikning  rivojiga  qarab  tuproqning  sho’rlanish  darajasi 

quyidagicha: 

1.  Sho’rlanmagan (chuchuk) tuproqlar – o’simlikning rivoji normal. 

2.  Kuchsiz sho’rlangan tuproqlar – ba’zi joylarda o’simlik yaxshi rivojlanmagan. 

3.  O’rtacha sho’rlangan tuproqlar – o’simlik o’smay qolgan joylari ko’zga yaqqol tashlanadi. 

4.  Kuchli sho’rlangan tuproqlar – o’simlikning rivoji juda yomon va o’simlik o’smay qolgan joylari 

ancha. 

5.  Sho’rxok tuproqlar – o’simlik butkul nobud bo’lgan va tuz qobig’i hosil bo’lgan tuproqlar. 

---