13. Лекция кк этнологтя 2-к

ETNOLOGIYaNIN` TIYKARI BAG`DARLARI: 1) EVOLYuTsIONIZM-adam tabiyattin bir 

kisimi  ha`m  ol  ta`biyatqa  ta`n  uliwma  nizamliqlar  menen  birge  rawajlanadi.  Demek,  barliq  insanlar 

psixologiyalik  ha`m  intellektual  jaqtan  bir  qiyli  ta`biyatli  ha`m  olar  tek  ozine  ta`n  bolg`an  uliwma 

qa`siyetlerge  iye  bolg`an  ma`deniyat  jaratadi  Evolyutsionizm  pikir  qollap-quwatlawshi  ilimpazlardan 

Eduard  Teylor  «Ibtidoiy  madaniyat»,  Genri  Morgan  «Kadimgi  jamiyat»,  Mak  Lennon  «Patriarxat 

nazariyasi» h.t.b. 

G`a`rezsizlik jillarinda O`zbekstanda etnologiya pa`ni ilimiy jetiskenliklerge etisti. Orinlang`a 

ilimiy  izertlewler  na`tiyjesinde  koplegen  monografiyalar,  ilimiy  kitaplar,  maqalalar  jazildi.  Xaliq 

izertleushi  alim  I.Jabbarovt,  H.Ismaylov,  O.Buriev,  A.Ashirov  siyaqli  ilimpazlar  ozbek  xalkinin` 

turmis tarizi, toy maresimleri milliy qadiriyatlarina baylanisli izertlezdi.  

I.Jabbarovtin`  «Uzbeklar  ananaviy  turmush  tarizi  va  madaniyati»  T-2004,  H.Ismaylov  «Uzbek 

toylari» T-1994, O.Buriev  «Uzbek oylasi tarixi», A.Ashirov  «Avesto» dan meros marosimlar T-2001 

kitaplari jazildi.Karim Shoniyazovtin` o`zinin` yarim asirlik ilimiy izertleuleri natiyjesinde Orta Aziya 

aymaginda  jasaushi  o`zbekler  ha`mde  baskada  xaliklar  etnogenezi  ha`m  etnik  tariyxina  baylanisli 

---

 

6 

fundamental  izertlewler  ju`rgizdi  monografiyalar  jazdi.  Alimnin`  «Uzbek  karluklari»,  «Uzbek 

xalqining  etnik  tarixiga  oid»  ,  «Uzbek  xalkining  moddiy  madaniyatidan  lavhalar»,  «Kang  davlati  va 

Kanglilar»,  «Qarluq davlati va qarluklar»,  «Uzbek xalqining shakillanish jarayoni» siyakli miynetleri 

jarik ko`rdi 

O`zbekstanda  etnografiya  ha`m  etnologiya  pa`ninin`  tariyxnamasi  menen  shug`illang`an 

ilimpazlardan  A.Doniyarov,  D.Hoshimova,  I.Jabbarov,  O.Buriev,  T.Salimov,  B.Isoqov  atap  o`tsek 

turarli.  Ha`zirgi  da`wirge  kelip  Uz.R.  bir  qatar  ilimiy  oraylarinda  etnologiya  bagdarinda  izertlewler 

a`melge  asirilmaqda.  Wz.RFA  Tariyx  instituti  Etnologiya  bo`limi,  WzMu  «Arxeologiya-etnologiya» 

kafedrasi,  TerDU  ha`m  Qarshi  DU  da  Etnologiya  ilimiy  orayi  xizmet  korsetpekte.  O`zbekstan 

etnologiyasinin` 

mashkalalarina 

arnalg`an 

xaliq 

araliq 

ha`m 

respublikaliq 

a`njumanlar 

(1999,2000,2004,  2005,  2007jj)  o`tkerildi.  Ma`mleketimiz  etnologlari    AQSh,  Angliya,  Frantsiya, 

Yaponiya,  Koreya,  Turkiya,  Orayliq  Aziya  respublikalari  etnologlari  menen  birge  ilimiy  izertlewler 

ju`rgizbekde.