13-amaliy mashg‘ulot Mavzu: n bitli skremblerni qurish va takrorlanish davrini hisoblash Ishdan maqsad

1001111
0100111
1010011
1101001
1110100
0111010
0011101
1001110
0100111
1010011
3-rasm. Polinom x ⁷ + x⁶ + x² uchun skrembler holatlari
Ushbu 3-rasmdan skrembler orqali tashkil etilgan ketma-ketlikning uzunligi, davriyligi 7 ga teng bo‘ladi. Ya’ni 7 qadamdan so‘ng sonlar takrorlanadi.
Ushbu yondashuvdan foydalanib oddiy ikki baytli axborotni shifrlashni ko‘rib chiqamiz. Misol sifatida ‘uz’ ochiq matnni tanlaymiz. ASCII jadvalidan ushbu matn uchun quyidagi ikkilik kodini shakllantiramiz. Unga binoan ‘u’ - ‘01110101’ va ‘z’- ‘01111010’, demak ‘uz’ - ‘0111010101111010’ bitlardan iborat bo‘ladi. Quyidagi polinom x⁷ + x⁶ + x² uchun skremblerni shakllantiramiz va boshlang‘ich kalit 1001111₂ bo‘yicha ‘0111010101111010’ kodni shifrlaymiz.
Barcha jarayonlarni jadval shaklida tasvirlaymiz (1-jadval).
1- jadval
Skrembler yordamida ‘uz’ matnini shifrlash

Skrembler x^7 + x^6 + x^2	Kalit	Qo‘shi-luvchi bit	‘uz’matni bitlari	Natija
	1001111
	0100111	1 ⊕	0	1
	1010011	1 ⊕	1	0
	1101001	1 ⊕	1	0
	1110100	0 ⊕	1	1
	0111010	0 ⊕	0	0
	0011101	1 ⊕	1	0
	1001110	0 ⊕	0	0
	0100111	1 ⊕	1	0
	1010011	1 ⊕	0	1
	1101001	1 ⊕	1	0
	1110100	0 ⊕	1	1
	0111010	0 ⊕	1	1
	0011101	1 ⊕	1	0
	1001110	0 ⊕	0	0
	0100111	1 ⊕	1	0
	1010011	1 ⊕	0	1

Shunday qilib, olingan natija ‘1001000010110001’ shifrmatn bo‘lib, ASCII jadvali bo‘yicha bu ‘ђyo‘ satriga aylantirildi.

Olingan shifrmatndan ‘1001000010110001’ boshlang‘ich matnni tiklash uchun skrembler ‘1110010111001011’ kodlari bilan qo‘shish ⊕ amalini bajaramiz, ya’ni

⊕	1001000010110001 1110010111001011 0111010101111010

Oddiy misollarda, shu bilan birga umumiy holda skrembler yondashuvi orqali matnlarni shifrlash va deshifrlash imkoniyatlari yoritib berildi. Talabalar ushbu bilimlarga asoslanib dasturiy ta’minotni yaratishlari maqsadga muvofiq bo‘ladi.

Ishni bajarilish tartibi va qo‘yilgan vazifa
Dasturni o‘rnatish jarayonini qadamba qadam ifodalang.
Hisobot tarkibi
Hisobot quyidagi ma’lumotlardan tarkib topgan bo‘lishi lozim:
Nazariy qismda keltirilgan algoritmning dasturiy ta’minotidan foydalanish jarayonidagi olingan rasmlar va undan foydalanish uchun izoh.
Yaratilgan dasturiy ta’minotning dasturiy kodi