12–MA’ruza. Mikrozarralarning korpuskulyar- to’lqin dualizmi


Vodorod atomining nurlanish spektri



Download 489,54 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/10
Sana31.12.2021
Hajmi489,54 Kb.
#262393
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
12-maruza (2-semestr) 2020-21

12.4. Vodorod atomining nurlanish spektri 

 

Rezerford  atomning  planetar  modelini  yaratganidan  keyin 

ko‘plab tajribalar o‘tkazila boshladi. Boshlanish tajribalar eng oddiy 

atom  vodorodda  ko‘proq  o‘tkazildi.  Vodorod  atomi  bitta  proton  va 

bitta  elektrondan  tuzilgan.  Tajribalar  ko‘rsatadiki,  bitta  elektron 

diskret bo‘lgan har xil orbitalarga o‘tishi mumkin ekan. 

Yadroga  eng  yaqin  joylashgan  orbita  asosiy  orbita  deyiladi. 

Boshqa  orbitalar  esa,  o‘yg‘ongan  yoki  hayajonlangan  orbitalar 

deyiladi. 

Elektron pastki orbitadan yuqori orbitaga o‘tishda energiya yutar 

ekan.  Birinchi  orbita  Bor  orbitasi  deyiladi.  Bu  yerda,  elektron 

absolyut qiymati jihatdan eng katta energiyaga ega bo‘ladi: 

 

Bor orbitasi radiusi: 



 

Keyingi  orbitalarning  radiuslari  kattalashib  boradi,  ammo 

energiyasi kamayib boradi. 



Elektron  yuqori  orbitadan  pastki  orbitaga  o‘tsa,  u  bitta  foton 

chiqaradi.  Bundan  keyingi  orbitalarni  energetik  sathlar  orqali 

belgilaymiz. 

Energiyalari  aynan  bir  xil  bo‘lgan  nuqtalarning  geometrik  o‘rni 



energetik sath deyiladi.  

Vodorodning  nur  chiqarish  qobiliyatini  birinchi  bo‘lib  Balmer 

o‘rgangan.  U  ko‘zga  ko‘ringan  nurlarning  chiqishi  ro‘y  beradigan 

formulani yaratgan: 

 

(12.12) 


Bu yerda, 

 bo‘lishi mumkin. 

Bu  formulaga  asosan  elektron  uchinchi,  to‘rtinchi,  beshinchi 

sathlardan  ikkinchi  sathga  o‘tganda  ko‘zga  ko‘rinadigan  (qizil, 

yashil, binafsha) nurlar chiqarar ekan. 

 

 



12.1-rasm 

 

Ultrabinafsha nurlar hosil bo‘lishini Layman tekshirgan: 



 

 

(12.13) 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 




Bu yerda, 

 

Infraqizil nurlar chiqarishini esa Pashen tekshirgan: 



 

(12.14) 


Bu yerda, 

 

Bu  formulani  umumlashtirib  Balmer  quyidagi  umumiy 



formulani yaratdi. 

Balmerning umumlashtirgan formulasi: 

 

(12.15) 


Bu yerda, 

,   – Ridberg doimiysi bo‘lib, uning qiymati: 

 

 


Download 489,54 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish