12-mavzu. Iqtisodiy o‘sishni prognozlash Reja: Iqtisodiy o‘sish tushunchasi

4. Ekstropolyasiya usuli, korrelyasion analiz usuli.

Ekstropolyasiya yordamida jarayonlar yuzaga kelishida, odatda, u yoki bu ko‘p miqdoriy ob’ekt tavsifi statistik tendensiyalarini yigishda, o‘zgarish nuqtasidan boshlanadi. Ekstropolyasiya usullari eng ko‘p tarqalgan va barcha prognozlash usullari orasida nisbatan ko‘p ishlab chiqilgan usullardan hisoblanadi.

Ekstropolyasiya usulining maqsadi prognozlash ob’ektini xarakterlovchi o‘tgan davrga nisbati, tadbiq qilish qonuniyatlari aniqlanadi va mos holda bu ma’lumotlarning o‘sish potensiallari to‘grisidagi statistik ma’lumotlarni tahlil qilish, so‘ngra tashqi muhitda emperik yoki dinamik qatorda bo‘lgan prognozlovchi kattaliklarning qiymatlari aniqlanadi.

Regretsion taxlil - o‘rganilayotgan tasodifiy xarakatning tasodifiy me’yorini va o‘rganilayotgan mikdoriy o‘zaro munosabatlar o‘rtasidagi boglanishni ishlash uchun ko‘llaniladi. Ya’ni, tasodifiy va iktisodiy me’yorlar o‘rtasidagi boglanish regretsiya deb ataladi.

Regretsion taxlil - o‘rganilayotgan tasodifiy xarakatning tasodifiy me’yorini va o‘rganilayotgan mikdoriy o‘zaro munosabatlar o‘rtasidagi boglanishni ishlash uchun ko‘llaniladi. Ya’ni, tasodifiy va iktisodiy me’yorlar o‘rtasidagi boglanish regretsiya deb ataladi.

Regretsion taxlil–ushbu boglanishning taxlili usulidir.

Regrissiya o‘rtacha natija belgilarining omil belgilari bilan boglikligini ko‘rsatadi.

Prognozlash uchun regression taxlil usuli ko‘lanilayotganda matematik formula tuziladi. U formula prognozlashtirish ob’ekti bilan birga unga ta’sir etuvchi bitta yoki bir nechta omillarning boglanishini o‘zida aks ettiradi. Bu usul ishlatilayotgan ob’ektning xususiyatini taxlil qilishga imkon beradi. Bunda namuna tuzilib, undan so‘ng namunadagi bir ko‘rsatkichning axamiyatini boshqa ko‘rsatkichga bogliqligi xisoblanadi.

Regressiya

Juft korrelyasiya koeffitsientining axamiyati-tanlanish xajmiga bogliq tasodifiy me’yordir.

Nazorat soni pasaygan sari korrelyasiya koeffitsientining ishonarliligi pasayadi.