12-Mavzu. Iqtisodiy o’sish: kapital jamg`arilishi va aholining o’sishi

Potensial iqtisodiy o’sishni ta’minlovchi omillar bo’lib quyidagilar hisoblanadi: resurslarning ko’payishi; samaradorlikni oshishi.

Agar siz bobo va buvilaringiz bilan ularning yoshligi haqida gaplashsangiz, iqtisodiy o`sish haqida juda muhim darsni o`rganasiz:ko`pgina mamlakatlarning ko`pchilik oilalarida turmush darajasi moddiy tomondan sezilarli darajada yaxshilangan. Bu rivojlanish daromadlar o`sishi bilan ta’minlanib, o`z navbatida odamlarga ko`proq tovar va xizmatlarni iste`mol qilish imkonini berdi.
Iqtisodiy o`sishni aniqlash uchun iqtisodchilar iqtisodiyotdagi barchaning daromadini jamlovchi yalpi ichki mahsulot ma’lumotlaridan foydalanadilar. Kitobning ushbu qismida bosh maqsadimiz ma’lum bir davr davomida mamlakatlararo daromadning farqlari va sabablarini tushuntirib berishdir. Uchinchi bobda umumiy daromad hajmi sifatida - ishlab chiqarish omillari: kapital va mehnat va iqtisodiy ishlab chiqarish manbasi - ishlab chiqarish texnologiyalarni belgilab olgan edik. Daromadlardagi farq kapital, mehnat va
texnologiyalardagi farq bilan bog’liqdir. ⁹

2. Kapitalning jamg`arilishi

Iqtisodiy o’sishning Solou modelida kapitalning qanday o`sishi, ishchi kuchini o`sishi, texnologiya sohasida iqtisodiyotda bir-biri bilan muloqotga erishish, shuningdek tovar va xizmatlar ishlab chiqarishning umumiy hajmiga bog’liq. Bizning birinchi qadamimiz kapitalning jamg`arilish ko`rsatkichlarini tovarlar talab va taklifi hajmini aniqlashdan iborat. Undan keyin esa bu bobda ishchi kuchi tasirida asosida jamg`arishlardagi o`zgarishlarni o`rganib chiqamizva keyingi bobda texnologiyalar o`zgarishi bilan tanishamiz.
Tovarlar talabi va taklifi. Uchinchi bobda tovarlar uchun talab va taklif iqtisodiyotni yopiq holatga kelib qolishida markaziy rol o`ynaydi. Shu yopiq iqtisodiyot Solou modeli uchun o’rinlidir. Biz ishlab chiqarish hajmining qanchalik ko`pligini berilgan vaqtda va muqobil foydalanishda ko`rishimiz mumkin.