12-mavzu: Ekskursiya rahbari – gidga qo‘yilgan talablar

Oldindan ko‘rib chiqish





Ekskursiya xizmatida ob’ektlarni ko‘rsatish usullari

Panoramali ko‘rsatish

Ko‘rganlarni taqqoslash





Voqealarni jonlantirish


Memorial taxtani ko‘rsatish





Ko‘rish orqali rekonstruksiyalash


7.2.-rasm. Ekskursiya xizmatida ob’ektlarni ko‘rsatish usullari


Oldindan ko‘rib chiqish usuli. Bu usul ekskursantlar ob’ekt joylashgan joyga kelganlaridan so‘ng qo‘llanilib, ob’ektni kuzatishning birinchi bosqichi hisoblanadi. Usuldan foydalanishning ikki varianti mavjud. Birinchi variantda «bu ... ob’ekti, marhamat tanishib chiqing» so‘zi bilan gid ekskursantlarga ob’ektni tashqi ko‘rinishi, ba’zi detallarini mustaqil ko‘rib chiqishlarini taklif etadi. Shundan so‘ng gid guruh diqqatini ob’ekt mohiyatini aniqlashga yo‘naltiradi. Bu ekskursantlarga:

• 
  voqealar sodir bo‘lgan tarixiy joy haqida tasavvur uyg‘otish;
  
• 
  mazkur ob’ektni tabiiy holatda tasavvur qilish;
  
• 
  ob’ektga baho berish;
  
• 
  ob’ektning tabiiy muhiti haqida tasavvurga ega bo‘lish imkonini beradi.
  

Oldindan ko‘rib chiqish usulidan foydalanishning ikkinchi variantida gid avvaliga qisqa chiqish so‘zi (5-6 daqiqali) bilan guruhga ob’ektni kuzatish jarayonida qanday o‘ziga xos jihatlarga e’tibor qaratish lozimligini ta’kidlab o‘tadi.
Panoramali ko‘rsatish usuli. Bu usul ekskursantlarga joyning umumiy ko‘rinishini kuzatish imkoniyatini beradi(masalan, Samarqand viloyatidagi «Registon» maydoni). Panoramali ko‘rsatishda maxsus maydonchalar, minoralar, ko‘priklar va boshqa baland nuqtalar tanlanadikim, u yerdan shahar, maydon, vodiy, daryolar xuddi kaftdek namoyon bo‘ladi. Keng manzarani ekskursantlar faol qabul qilishi uchun kompozitsion markaz tanlanadi va guruhning diqqati unga jalb etiladi. Panoramali ko‘rsatishning yana bir o‘ziga xosligi shundaki, ekskursantlar nigohi ko‘plab ob’ektlarga tushadi. Gid mavzuni yoritadigan ob’ektlarni, umumiylikdan xususiylikka qarab ko‘rsatishi kerak.