12-мавзу. Базалаш усуллари. Машинасозликда базалар ва деталларни базалаш бўйича қЎлланиладиган атамалар ва таърифлар

(жуфт) 
йўналтириш 
базаси 
Е. Double guiding base 
Хомашё ёки буюмни тўртта 
эркинлик даражасидан маҳ-
рум қиладиган боғланиш-
ларни хомашё ёки буюм 
устига 
қўйиш 
учун 
ишлатиладиган база – 
иккита 
координата 
ўқи 
бўйлаб 
силжишини 
ва 
иккита 
бошқа 
ўқлари 
атрофида 
бурилишини 
чекловчи 
боғланишларни 
хомашё ёки буюм устига 
қўйиш учун ишлатиладиган
база. 
I – детални ўқлар бўйлаб силжишдан ва 
ўқлар 
атрофида 
бурилишдан 
маҳрум 
қилувчи қўшалоқ йўналтириш базаси.
1 – деталь. 
22. Қўшалоқ (жуфт) 
таянч база  
Е. Double resting base 
Хомашё ёки буюмни икки 
эркинлик даражасидан – 
иккита 
координата 
ўқи 
бўйлаб силжишдан маҳрум 
қилувчи боғланишларни 
хомашё ёки буюм устига 
қўйиш учун ишлатиладиган
база 
I – детални ўқлар бўйлаб силжишдан 
маҳрум қилувчи қўшалоқ таянч базаси;
1 – деталь. 
Кўриниш характерига кўра базалар турлари

---

23. Яширин 
база 
Е. Latent base 
Тасаввур 
қилинадиган 
нуқта, ўқ ёки текислик 
кўринишидаги база. 
I – хомашёни ошкор (очиқ) ўрнатиш базаси;
II – хомашёни яширин йўналтириш базаси;
III – хомашёни яширин таянч базаси;
1-6 – таянч нуқталар; 7 - хомашё; 
8 – ўзини марказловчи қисқичнинг лаблари. 
24. Ошкор (очиқ) база 
Е. Real base 
Реал юза (сирт), белгилаш 
чизиқлари 
ёки 
ушбу 
чизиқлар кесишган жойдаги 
нуқта кўринишидаги база. 
 
Изоҳлар: Базалар атамаларини тузишда белгилар қуйидаги кетма-кетликда жойлашиши лозим: 
вазифасига кўра, маҳрум қилинадиган эркинлик даражасига кўра, кўриниш характерига кўра. 
Масалан: “Асосий ўрнатиш ошкор база”, Технологик йўналтириш яширин база”, “Ўлчаш таянч
ошкор база” ва ҳоказо.