12. Maruza. Toksikokinetika asoslari. Reja: Toksikokinetika haqida tushuncha. Zaharli moddalarning tushish yo’llari

12.Maruza. TOKSIKOKINETIKA ASOSLARI.

Reja:

1. Toksikokinetika haqida tushuncha.

2. Zaharli moddalarning tushish yo’llari.

3. Gazlar va bug’lardan nafas olish.
Tayanch iboralar: Toksikokinetika, biomembrana, diffuziya, ingalyatsion, neroral, epidermis, aerozollar, retseptor, fermentlar.
Organizmga tushgan retseptor (ta’sirlashish nuqtalari) bilan ta’sirlashgandagina zaharlanishga olib kelishi mumkkin. Turli zaharlar turli retseptorlar bilan ta’sirlashadi. Retseptorlar fermentlar (toksinlar ularning ta’sirini blakirovkalab qilib qo‘yadi), nerv impulslari o‘tgan yo‘llar, hujayra membranalarining zararli modda molekulalari ta’sir qiladigan uchastkalari bo‘lishi mumkin. Ba’zi bir zaharlarning bir nechta ta’sir nuqtalari bo‘lishi mumkin, ya’ni ular bir nechta retseptor turlari bilan ta’sirlashadi, shuning uchun asosiy ta’sirdan tashqari, qo‘shimcha ta’sir ham kuzatiladi. Zaharning organizmdagi miqdori yetarli bo‘lmagandagina toksik samara yuzaga keladi. Agar u kam bo‘lsa, organizm zaharlanmaydi yoki zaharlanish sezilarsiz kechadi (bir dona tamaki chekilganda qonga SO kelib tushadi, biroq uning miqdori karboksigemoglabin hosil qilib, organizmni zaharlashi uchun juda kam).

Zaharlanishning paydo bo‘lishi yoki bo‘lmasligi, uning og‘irligi qay darajada bo‘lishi yoki qachon namoyon bo‘lishi zaharning organizm bilan qanday tezlikda ta’sirlashuviga bog‘liq. Ko‘pincha bu jarayonlar “zaharning organizmdagi taqdiri” deb ataladi.