12-ma’ruza: cae tizimlari, imkoniyatlari va qo‘llanishi

12-MA’RUZA: CAE TIZIMLARI, IMKONIYATLARI VA QO‘LLANISHI.

12.1. CAE tizimlari.

Zamonaviy avtomatlashtirilgan ishlab-chiqarishda CAE-(computer-aided engineering) texnologik jarayonni xar bir bosqichini baxolab beradi. Loyixalanayotgan agregatning kinematik va dinamik parametrlarini xisoblaydi. Bu ADAMS va DADS kompaniyalariga tegishli bo‘ladi. Bu komponentlarni yani detalning modelidagi xar bir nuqtalarni og‘irliklarini doimiy yaxlit olib xisoblaydi. YAna bu tizimda mexanizmlarni xarorati (temperatura), kuchlanishlarini xisoblab boradi. Fizik va issiqlik kuchlanishlarini xisoblab borish imkoniyati xam mavjud.
Sunggi chetki elementlardan foydalanib berilgan topshiriqni taxlil qilishimiz mumkin bo‘ladi. Sunggi chetki elementlarning dasturlari mavjud bo‘lib, ular NASTRAN va ANSYS.

12.1-rasm. CAE tizimlarida tashxislash.

12.2-rasm. Detal yuzalari bo‘ylab tekshirish.
Chetki elementlar metodi tugalanayotgan elementni yuqori texnologiya,modellarga kuchlanishlarni taqsimlash, xarorat, elektromagnit maydonlari va suyuqliklarning xarakteristikasi, xal qilish zarur bo‘lgan parametrlar yani geometriya tanlash, chetki elementlarga setka muxitini yaratish, kuchlarni chegaralash, material tarkibi va analiz qilish tartibi (statik va dinamik, yo‘nalishli va yo‘nalishsiz, deformatsiya analizi, kuchlanish va b.sh.).
Barchasi birgalikda chetki element ni modellashtirish (finite-element modeling).
Chetki elementning barcha xisob-kitoblari bilan shug‘ullanish uchun (finite-element analysis-FEA) dasturi mavjud.

12.3-rasm. Sinovlar.

12.4-rasm. СAE tizimlarida sinash usullari.
Ishni boshlash uchun geometriya obektini va vazifa yaratish maydonini xosil qilamiz.

12.2. Imkoniyatlari va qo‘llanishi.

Biz bilamizki CAD tizimida yaratish mumkin bo‘lgan ikki o‘lchamli chizma yoki uch o‘lchamli model yaratiladi. Bu yaratilgan chizmani uzatish imkoniyatiga egamiz. YAni loyixalangan chizmani keyingi bosqichlarda o‘zgartirish va yangilash imkoniyatiga ega bo‘lamiz. YAratish qiyin tuyulgan bajarish ketma-ketligi ancha murakkab bo‘lgan, chizma shakli jixatdan qiyinlik darajasi yuqori bo‘lgan loyixalarni bajarish mumkin edi.
Detal chizmasi yoki modeli yaratilayotganda uning barcha qiymatlari birgalikda bog‘liq ravishda bo‘ladi va shuningdek uning materialiga bog‘liq parametrlar xam
Setka yordamida xosil qilinib tekshirish jarayoni:

12.5-rasm. Turli xolatlar.

12.6-rasm. Turli xolatlar.

12.7-rasm. Turli xolatlar.

12.8-rasm. Sinov byurolari.

Nazorat uchun savollar:

1. CAE tizimlari nima?

2. CAE tizimlarining imkoniyatlari?

3. CAE tizimlarining qo‘llanishi?

4. 
   CAE tizimlari dasturlari?
   
5. 
   CAE tizimlarida bajariladigan ishlar?