№12 Makedoniyalik Iskandar hukmronligi davrida Markaziy Osiyoda soliq munosabatlari

Fors hukmdori Doro davriga kelganda ilk bor doimiy tartibdagi soliqlar joriy qilindi.

Aleksandr Makedonskiy eramizgacha bo’lgan 356-323-yillarda yashab o’tgan buyuk Makedoniyalik sarkarda va davlat arbobi hisoblanadi. Yurishlari natijasida vujudga kelgan ulkan saltanat hududi Hind daryosidan Dunaygacha cho’zilgan bo’lib, u qadimgi dunyoning eng yirik davlati edi.

Aleksandr Makedonskiyning O’rta Osiyoga yurishi Eramizdan avalgi 334-yilda Aleksandr Makedonskiy Osiyoga yurish boshladi. U Kichik Osiyo, Suriya, Finikiya, Misr va Eronni zabt etib, 329-yilning bahorida Hindikush togʻini kesib o'tib Oʻrta Osiyoga hujum qildi. Baqtriya va Soʻgʻdiyona hukmdori Bess (U podsho maqomini va Artakserks nomini olgan) Zulqarnaynga qarshi turish befoyda ekanini anglaydi. Makedonskiy Baqtriya qalʼalarini birin-ketin bosib olar ekan, Maroqandda oʻz garnizonini qoldirib, Sirdaryo tomonga — saklar yeriga yuradi. Ammo yoʻlda u mahalliy aholi tomonidan misli koʻrilmagan qarshilikka duch keladi. Ikki tomon kuchlarining oʻzaro toʻqnashuvlarining birida Aleksandr ogʻir yarador boʻladi. Yunonlar taʼbiri bilan aytganda „daryo boʻyida yashovchi varvarlar“ Aleksandr garnizoniga katta talofot yetkazadi. Ayni shu vaqtning oʻzida Spitamen boshchiligida soʻgʻdlar ham uning qoʻshinlariga qarshi bosh koʻtaradi. Soʻgʻdlarga baqtriyaliklar ham kelib qoʻshiladi. Spitamen Aleksandr Makedonskiy ga qarshi keskin kurashdi va uning garnizonini Maroqandda toʻxtatib qoʻydi. Makedoniya garnizoni Sirdaryo boʻyida zudlik bilan qalʼa bunyod etishga kirishadi. Bu qalʼa Olis Aleksandriya nomini olgan.