11-sinf Ma’naviyat asoslari aa 1-dars: Inson — kishilik jamiyatining ijodkori

II. O’tilgan mavzuni takrorlash:

“ Guruhlarda ishlash”

O’quvchilar 2 guruhga bo’linadi. Har bir guruh uyga berilgan mavzuga oid atamalardan o’z guruhlariga nom qo’yib olishadi hamda guruhga qo’yilgan nomga qisqacha ta’rif berishadi.

III. Yangi dars mavzusi mazmunini tushuntirish:

FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR:

1. Ma’naviyat nega millatning qiyofasiga tenglashtiriladi?

Mazkur rasmlarga qarab, fikringizni asoslang.

2. Inson — jamiyat — davlat ma’naviyatga asoslanadi, deganda nimani tushunasiz?

3. Ma’naviyat qanday axloqiy sifatlarni o‘z ichiga oladi?

4. Siz bugun uyqudan uyg‘onib hech narsani eslay olmayapsiz. Na ismingizni, na oilangizni, na qayerdaligingizni eslay olasiz. Bunday inson jamiyatda o‘z o‘rnini topib keta oladimi?

Uning jamiyatdagi o‘rni qanday kechadi?

Axir inson o‘z tafakkuri, salohiyati, bilimi, aql-idroki — ma’naviy olami bilan millatning qiyofasini, jamiyatning asosini yaratadi-ku?!

Ma’naviyat barcha axloqiy sifatlarning yig‘indisi. Chunki, ma’naviyat jamiyat hayotidagi axloqiy,

diniy, madaniy, ma’rifi y va mafkuraviy qarashlarni o‘zida to‘la mujassam etadi.

Xalqimizga xos ma’naviy fazilatlar tarkibiga kiradigan ko‘plab tushunchalar va atamalarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘zga tillarga tarjima qilish mushkul. Bu millatimiz ma’naviy hayotining naqadar boyligini, xalqimizning boshqalarga aslo o‘xshamaydigan bir qator o‘ziga xos milliy-etnik xususiyatlari

mavjudligini, tilimizda esa shu sohaga doir o‘xshashi yo‘q so‘zlar borligini anglatadi.

Ma’naviyat, ma’rifat, axloq — bu tushunchalar kimdir shunchaki o‘ylab topgan shirin kalom, quloqqa

xush yoqadigan so‘zlar emas. Bu tushunchalar asrlar mobaynida el-yurtimizning dunyoqarashi, ma’naviy hayotining negizi sifatida vujudga kelgan. Ma’naviyatning axloqiy mezonlari inson tarbiyasi va kamolotida alohida o‘rin tutib, shaxs va jamiyat ma’naviyatini yuksaltiruvchi, tafakkur rivojida beqiyos ahamiyat kasb etadigan qadriyat shakllaridir.

Masalan, urf-odatlar, an’analar, Vatanni sevish, o‘z xalqi va millatini hurmat qilish, ota-onasini e’zozlash, tinchlik va totuvlikni saqlash, o‘z ishiga mas’uliyatli\ bo‘lish, o‘z Vatani taqdiriga daxldorlik hissi kabi yuksak ma’naviy fazilatlar o‘zbek xalqining qon-qoniga singib ketgan.