11-sinf biologiya imtihon savollari javoblari bilet-1

3-savolga javob:Rasmga izoh 
Transkripsiya (RNK sintezi).
Bu jarayonda DNK matritsa hisoblanadi. Oqsil tuzilmasi to‘g‘risidagi axborot
yadroda, DNKda saqlanadi. Oqsil sintezi esa sitoplazmada, ribosomalarda o‘tadi.
Oqsilning tuzilmasi haqidagi
axborot yadrodan sitoplazmaga i-
RNK tomonidan o‘tkaziladi. DNK qo‘sh zanjirining bir qismi yoziladi va
zanjirlarning birida komplementarlik asosida (A
–
U, G
–
S) RNK-polimeraza fermenti yordamida i-RNK
sintezlanadi. Bunda DNKning faqat bitta zanjiri ma’noga ega bo‘lib, ikkinchi DNK zanjiri matri
tsa
vazifasini bajaradi, shu matritsali zanjirdan i-
RNK sintezlanadi. Aminokislotalar izchilligi to‘g‘risidagi axborot 
DNK dan i-
RNK ga ko‘chirilishi transkripsiya
deyiladi. 
BILET-23 
1. Hayvonlarda nerv sistemasining filogenezi haqida 
ma’lumot bering.
2. Rasmdan foydalanib oziq zanjir tuzing. Bu qanday turdagi oziq zanjiri? 
3. Laboratoriya ishi. Tirik organizmlarda irsiyat va o‘zgaruvchanlikni o‘rganish. Yashil bronza 
qo‘ng‘izlaridagi o‘zgaruvchanlikni o‘rganish.
1-savolga javob: 
Nerv sistemasi filogenezi
. Tirik organizmlardagi har bir organlar siste masining tarixiy rivojlanishi
filogenez deyiladi. Nerv sistemasining filogenezi quyidagi bosqichlarga bo‘linadi. Birinchi bosqich:
to‘rsimon yoki diffuz tipidagi nerv sistema. Bo‘shliqichlilarda nerv sistema bir
-
biri bilan nerv o‘simtalari
vositasida turli yo‘nalishlarda birlashgan butun tanani to‘r shaklida o‘rab olgan nerv hujayralaridan iborat.
Tananing istalgan qismiga ta’sir
qilinganda nerv to‘rida qo‘zg‘alish paydo bo‘ladi va organizm butun 
tanasining harakati bilan javob qaytaradi. Ikkinchi bosqich: stvol tipidagi nerv sistema. Kiprikli
chuvalchanglarning nerv sistemasi bir juft nerv tuguni va und
an tananing ikki yoni bo‘ylab ketadigan bir juft 
nerv stvolidan iborat. Nerv stvollari ko‘ndalang nervlar orqali tutashadi. Umumiy holatda nerv sistemasining
tuzilishi narvonni eslatadi. 
So‘rg‘ichli va tasmasimon chuvalchanglarning nerv sis
temasi tananing oldingi 
tomonida joylashgan bir juft nerv tuguni, ularni tutashtiruvchi halqum atrofi nerv halqasi, undan tananing
oldingi tomoniga (so‘rg‘ichlariga) va keyingi tomoniga uch juft nerv stvoli hamda stvollarni tutashtir
uvchi
ko‘ndalang nervlardan iborat. Nerv stvollarining tananing ikki yonida joylashgan bir jufti yaxshi rivojlangan.
To‘garak chuvalchanglarning nerv sistemasi halqum atrofi nerv halqasi, undan tananing oldingi va keyingi 

---

tomoniga u
ch juft nerv stvoli hamda stvollarni tutashtiruvchi ko‘ndalang nervlardan iborat. Nerv stvollarining
tananing yelka va qorin tomonida joylashgan bir jufti yaxshi rivojlangan. Qushlarda xulq-atvorning
murakkablashuvi, nasli uchun qayg‘urish instinkti bo‘lganligi ularning bosh miyasi yaxshi rivojlanganligidan
dalolat beradi. Bosh miyada oldingi miya yarimsharlarining sathi katta, o‘rta miya, oraliq miyaning ko‘rish
do‘mboqlari yaxshi rivojlangan. Miyachasi harakatlarni muvofiqlashtirish markazi bo‘lganligi sababli kuchli
rivojlangan. 
Sutemizuvchilarda oldingi miya yarimsharlari po‘stlog‘i kuchli rivojlangan va unda ko‘rish,
eshitish, tuyg‘u, harakat analizatorlarining oliy markazlari, shuningdek, oliy
nerv faoliyatining markazlari
joylashgan. Miyachasi kuchli rivojlangan.