11-sinf biologiya imtihon savollari javoblari bilet-1

Tabiatda har xil ekologik piramidalar uchraydi
: 1) sonlar piramidasi
–
har bir trofik darajada individlar
sonini aks ettiradi; 2) biomassa piramidasi
–
har bir trofik darajadagi tirik moddaning umumiy quruq
massasini aks ettiradi; 3) energiya piramidasi
–
trofik darajalarda energiya oqimini aks ettiradi. 
3-laboratoriya ishi
: 
Kolorado qo‘ng‘izlaridagi o‘zgaruvchanlikni o‘rganish. 
1. Kolorado qo‘ng‘izlari kolleksiyasi yoki ularning rangli rasmlarini raqamlab chiqing. 
2. Kolorado qo‘ng‘izlari tuzilishidagi o‘xshashliklarni aniqlang. 
3. Kolorado qo‘ng‘izlari tuzilishidagi farqlarni aniqlang. 
4. Kuzatish natijalarini jadvalga kiriting. 
BILET - 16 
1. Namlik ekologik omil sifatida: o‘simliklarning namlikka nisbatan ekologik guruhlari va ularning 
moslanishlarini tushuntiring. 
2. Biosfera chegaralari: tirik organizmlarning atmosfera, gidrosfera, va litosferada tarqalish chegaralarini 
gapirib bering. 
3. Itlarda yungining uzun bo‘lishi, tanasi qora rangda bo‘lishi va quloqlarining osilganligi yungining kalta 
bo‘lishi, tanasi jigarrangda bo‘lishi va quloqlarining tikka bo‘lishiga nisbatan ustunlik qiladi. Barcha belgisi 
bo‘yicha geterozigota it, hamma belgilari bo‘yicha gomozigota retsessiv it bilan chatishtirilgan bo‘lsa,
olinadigan avloddagi itlarning nech
a foizining tanasi qora rangda bo‘ladi?
Barchasida bir xil, o`xshash, farq qilmaydi 
Har xil, farq qiladi 
Barchasida ustki qattiq qanotlar bor, rangi turlicha, farq bor 
Oyoqlari soni 3 juft, barchasida bir xil, farq yo`q 
Mo`ylovlarining uzunligi turlicha, farq bor 
Qanotlaridagi chiziqlar rangida farq mavjud 
Qanotlaridagi chiziqlar soni turlicha, farq mavjud 

---

1-savol javobi
. 
Namlik.
Tirik organizmlar tanasining 2/3 qismi suvdan iborat, shu sababli namlik ularning hayotini
belgilovchi muhim omil sanaladi. Suv barcha tirik organizmlar uchun universal eritma, hujayradagi 
biokimyoviy jarayonlar uchun sharoit, ko‘pchilik
tirik organizmlar uchun yashash muhiti hisoblanadi. Suv
tirik organizmlarda boradigan moddalar almashinuvida faol ishtirok etadi va muhim o‘rin tutadi. Tirik
organizmlar yashaydigan muhitda suv yetishmasligi organizmlarda hayotiy jarayonlarning sekinlashishiga
sabab bo‘ladi.Tirik organizmlarda suv gidroliz va fotosintez reaksiyalarida bevosita ishtirok etadi. Ba’zi
tirik organizmlar, masalan, to‘garak va halqasimon chuvalchanglar uchun suv gidrostatik skelet 
sanaladi
va oziq moddalarni tashish vazifasini bajaradi, ya’ni moddaning organizm bo‘ylab harakatlanishida ishtirok
etadi. Solishtirma issiqlik sig‘imi, issiqlik o‘tkazuvchanligi yuqori bo‘lgani tufayli suv organizmdagi issiqlik
muvozanatin
i ushlab turadi, hujayra va to‘qimalarning qizib ketishining oldini oladi. Suv yuksak sporali 
o‘simliklarning urug‘lanishi, spora va urug‘lar unib chiqishi uchun o‘ta zarur. Quruqlikda yashash
joylarining namligi yillik yog‘ingarchilik miqdoriga bog‘liq, shuning uchun turli geografik zonalar o‘zaro
farqlanadi. Namlikning yetishmasligi yoki haddan tashqari ortib ketishi quruqlikda yashovchi tirik 
organizmlar uchun cheklovchi omil hisoblanadi. 
O‘simliklarning quruqlikka chiqishi, namlik yetishmasligiga moslanishi muhim evolutsion o‘zgarish
sanaladi. Namlikka bo‘lgan talabiga ko‘ra barcha quruqlik o‘simliklari uchta ekologik guruhga bo‘linadi:
kserofitlar, gigrofitlar, mezofitlar.