11-Ámeliy shÍNÍǴÍw tema: rayonlastirilgan miywe hám rezavor miywe ósimlikleriniń sortlarin xarakteristikasi alma

Lyubimitsa Klappa jazǵi sort bolip, Ózbekstanniń barliq rayonlarinda keń tarkalgan. Náli otirǵizilǵannan keyin 4—5 jili ónimge kiredi. Miywesi iyul oxirlarida pisedi, ortasha salmaǵi 120 —170 g, tiniq sari, bir tomoni qizarib tawlanip turadi.
Bere royal keshpiser sort bolip, Ózbekstanniń barliq rayonlarinda egiw ushin rayonlastirilǵan. Suwli, shidamli sort. Náli egilgennen keyin 4 — 5-jili ónimge kiredi. Miywesi oktyabr baslarinda uziladi; saqlaganda pisip jetilesedi. Yanvar-fevralǵa shekem saklanadi. Qabiǵi sari, eti sarg`ish, shirin, xoshyisli.
Lesnaya krasavitsa jazǵi sort bolip, Ózbekstanniń barliq rayonlarinda egiw ushin rayonlastirilǵan. Terekleri ortasha kattalikda, suwiqqa h’ám issiǵa chidamli. Náli egilgennen ke-yin 4—5-jili ónimge kiredi, kóp ónimli. Voshqa almurt h’ám behiga sapqanta jaqsı tutadi. Miywesi tekislikte avgustda, tawlı zonada bolsa sentyabrdin` birinchi yarmida pisedi, ortasha salmaǵi 120—130 g, twmtoq tuxumsimon, piskende sarg`ayip, bir tamanı qizaradi; eti aqshıl-sarı, suwli, shirin, jag`ımlı qishqil ha`m xoshyisli, jwda mazali; terib olingach 20 kúnge shekem saqlanadi; boshqa joylarga yuborishga chidamli. Bu sort tog`li zonada yaxshi wsadi, Miywesi yirik, rangdor, juda shirin.


Behi
Behiniń eki turi — ápuwayi behi h’ám yapon behisi bolip,. ónimi ushin ápuwayi behi egiledi. Yapon beh’isinen dekorativ ósimlik sipatinda paydalaniladi. Ápuwayi behiniń boyi 6—8 m. Behi 50—60 jil jasaydi, almurt ushin pás boyli sabiluwshi esaplanadi.
Behi teregi miywe búrtikleriniń jaylasiw tartibi h’ám gúllewi jaǵinan alma h’ám almurttan keskin pariq kiladi. Alma, almurt tereklerinde miywe búrtikleri gúllewinen bir jil aldin paydo boladi. Miywe búrtiklerine salistirǵanda anaǵurlim úlken. Olar sol menen de bir-birinen keskin pariq qiladi, Behi tereginde hamme búrtiklerniń sirtqi kórinisi bir qiyli.
Behiniń h’ámme sortlari bir waqitta gúlge kiredi, bul bolsa olardiń shetten shańlaniwi h’ám kóp ónim beriwin ta`minlaydi. Behi artikcha issi bolmagan jilli. kúnlerde jaqsi gullaydi. Ol gullep atirg`anda hawa ha`dden tisqari issi h’ám qurg`aq bolsa, buniń u`stine samal esip tursa, gu`lleri jaqsi chan`lanbaydi h’ám usi jili kem o`nim alinadi.
Behi sentyabr-oktyabr aylarinda terib alinadi, kelesi jil mart ayina shekem jaqsi saklanadi. Ondan murabbo, marmelad, jem, tsukat, kompot h’ám boshqa o`nimler tayarlanadi.
O`zbekstanda jetistiriletug`in behi quraminda 75—84 % suw, 8,5—15 % qant, 0,2—1,5 % organikaliq kislotalar, alma h’ám limon kislotatalar, 0,2—1,0 % pektin, zatlar bar. Miywesinen tiykarinan varene, kompot tayarlanadi, sonday-aq aziq-awqatta isletiledi.