11-Mavzu O`z dst 305: 97 Qirqimlar va Kesimlar

11-Mavzu O`z DSt 2.305:97 Qirqimlar va Kesimlar.

• Qirqimlar va Kesimlar O`z DSt 2.305:97 ga muvofiq bajariladi. Qirqimlar buyumning ko`zimizga ko`rinmaydigan ichki tuzilishini aniqlash maqsadida chiziladi

Oddiy qirqimlar

• Oddiy qirqim deb buymni frikran bitta kesuvchi tekslik bilan kesilganda hosil bo’lgan shaklga aytiladi. Kesuvchi tekslik qaysi proeksiyalar teksligiga parallel bolsa qirqim shu tekslik nomi bilan aytiladi: Frontal, gorizontal, profil.

Frontal qirqim. Profil qirqim

Profil qirqim

Frontal qirqim

• А - А

• А

• А

• Qirqim-bu biror bir detalni bir yoki bir nechta teksliklar bilan xayolan kesish orqali hosil qilingan tasvir. Bunda kesuvchi tekslik yuzasida hosil bo`lgan tasvir va uning orqa tomonida ko`rinib turgan detal qismlari ham qo`shib chiziladi.
• Qirqimlar odatda predmrtlarning ichki tuzilishlarini aniqlash uchun qo`llaniladi

Murakkab qirqimlar.

• Bir nechta kesuvchi tekisliklarning kesishidan hosil bo’lgan qirqimlar “Murakkab qirqimlar” deb ataladi.
• Qirqimlar kesuvchi tekisliklarning o’zaro joylashuvi va holatiga ko’ra quyidagicha nomlanadi:
• agarda kesuvchi tekisliklar o`zaro parallel bo’lsa “pog’onali” deb yuritiladi;
• agarda o’zaro kesivchi tekisliklar kesishgan bo`lsa “siniq” qirqim deb ataladi.

Kesuvchi tekslik simmetriya o`qi bilan o`tmagan

Kesuvchi tekslik simmetriya o`qi orqali o`tgan

Oddiy og`ma qirqim (qiya)

• Oddiy og`ma qirqim (qiya)
• Og`ma qirqim deb gorizontal proeksiyalar tekisligi bilan o`tkir (o`tmas) burchak hosil qiladigan kesuvchi tekisliklar orqali hosil qilinadigan qirqmlarga aytiladi

Kesimlar

• Kesimlar ham qirqimlar singari GOST 2.305-68ga muvofiq baja riladi.Buyumning bitta yoki bir nechta tekislik bilan fikran ke sib ko’rsatiladigan tasvir kesim deb ataladi.Kesim shartli tas vir bo’lib,unda buyumning faqat tekislik bilan kesilgan joyi gina ko’rsatiladi.Qirqimlar tarkibiga kirmaydigan kesimlar chetga chiqarib ko’rsatiladi yoki bevosita ko’rinishning o’zida tasvir qilinadi.Keyingi holda ancha noqulayliklar sodir bo’lishi mumkin,shuning uchun kesimni chetga chiqarib tasvir qilish afzalroqdir.Chetga chiqarilib tasvirlangan kesim konturi aso siy tutash chiziq bilan chiziladi.Bevosita ko’rinishni o’zida tas virlagan kesim konturi esa ingichka tutash chiziq bilan chizi ladi.