11-Mavzu: Jamoa tushunchasi va uning o’ziga xosliklari

Darslik. 
Darslik o‘quv jarayonining asosi. Darslik o‘quvchining uydagi muallimi, har 
bir  fanning  mazmuni,  maqsadi,  vazifasi  darslikda  yoritiladi,  darslik,  ya‘ni  fan 
obyektiv  borliq  o‘rtasidagi  muhim  qonuniyatli  bog‘lanishlarini  aks  ettiradi, 
darslikdagi  bilimlar  tizimi  o‘zaro ichki,  mantiqiy  bog‘lanishlarga  ega bo‘lib, ular 
didaktika  talabiga  muvofiq  ravishda  bayon  qilingan.Darslik  quyidagi  talablarga 
amal qilgan holda yaratiladi: 
1.  Har bir o‘quv fani uchun yaratiladigan darslikda ilmiy bilimlar tizimi va 
uning  hajmi  dastur  talablariga  sinf  o‘quvchilarining  yosh  hususiyatlariga  mos 
kelishi kerak. 
2.  Darslikda  bayon  qilingan  ilmiy  bilimlarning  nazariy  asoslari,  g‘oyaviy 
yo‘nalishlari  tizimli  va  izchil  bo‘lishi  talab  qilinadi.  Ular  hayotdan  olingan,   
ishonarli   bo‘lishi   lozim. Keltirilgan fakt va dalillarning ishonchli bo‘lishi, ular 
to‘g‘ri taxlil, aniq ta‘rif etilishi tegishli xulosalar chiqarilishi lozim. Shu holdagina 
o‘quvchilardagi ilmiy dunyoqarash, eng yaxshi insoniy fazilatlar tarkib toptiriladi. 
3.    Nazariy      bilimlar      ishlab        chiqarish      amaliyoti        bilan  bog‘langan 
bo‘lishi kerak.  
4.  Darslikda  mavzu  sodda,  ravon  tilda  yozilishi,  hamda  tegishli  qoida  va 
ta‘riflari  berilishi  kerak.  Darslik  ichidagi  va  muqovasidagi  chizilgan  rasmlar  va 
bezatilishi  o‘quvchining  yoshiga  mos,  fanning  harakteriga  monand  bo‘lmog‘i 
zarur. 
5. Mavzulardagi fikrlar aniq va qisqa bo‘lishi, ilmiylikka asoslanishi kerak. 
Mamlakatimizda pedagogika ilmi ham, amaliyoti ham yangilanib bormoqda. 
Ma‘lumki, har qanday millatning yangilanishi yoshlar tarbiyasidan boshlanadi.  
Pedagogika  o‘quvchilarning  ruhiy,  jismoniy,  genetik  va  mintaqaviy  o‘ziga 
xosliklarini to‘liq hisobga olgandagina yuqori samaradorlikka erishishi mumkin. 
Hozirgi  davrda  yaratilayotgan  darsliklarning  asosiy  kamchiligi  millatimiz 
bolalarining  psixologik  o‘ziga  xosliklarini,  fikrlash  tarzini  to‘liq  hisobga  olishga 
erisha olinmayotganida, deb bilamiz. Bizning  mutaxassislarimiz didaktik vositalar 
orqali  o‘quvchilarga  hamma  gapni  aytib  berishga  odatlanib  qolishgan.  Holbuki, 
o‘quvchini  o‘qitish  kerak  emas,  uni  o‘zini  o‘qiydigan  holatga  olib  kelish  lozim. 
Toki  bolaning o‘zi izlanmas ekan, ta‘limda yutuqa erishish mumkin emas. Demak, 
yaratilayotgan  didaktik  vositalar  jumboqli  harakterga  ega  bo‘lishi,  o‘quvchilarni 
o‘ylanishga, izlanishga, sinab ko‘rishga da‘vat qiladigan tarzda tuzilishi lozim.