11-Mavzu. Iqtisodiy o‘sish modellari (2 soat) Reja: 1-ma’ruza

k
2
> k
bo‘lsa, investitsiyalar 
amortizatsiyadan kamligini anglatadi.
Bu holda kapital zahirasi muvozanatli darajaga qadar kamayib boradi (13.2-chizma). 
I,dk
 
dk
sf(k) 
k
1
k* k
2
k 
10.2-chizma. Investitsiyalar va kapitalning chiqib ketishining iqtisodiy muvozanatga 
tasiri 
Jamg‘arish normasi fond bilan qurollanganlikning barqarorr darajasiga ta’sir ko‘rsatadi. 
Jamg‘arish normasining s
1 
holatdan 
s
2
holatga siljishi investitsiyalar egri chizig‘ini yuqoriga 
s
1
f(k) holatdan s
2
f(k) holatga qadar siljishini keltirib chiqaradi (13.3-chizma). 
I.dk
dk 
s
2
f (k) 
I’
1
s
1
f (k) 
dk
1
.I
1

---

k*
1
k*
2
k 
10.3-chizma. Jamg‘arish normasiningning iqtisodiy muvozanatga ta’siri. 
Solou modeli jamg‘arish normasi kapital bilan qurollanganlikning barqaror darajasiga 
erishishning o‘ta muhim omili ekanligini ko‘rsatadi.
Jamg‘arish normasining o‘sishi investitsiyalar hajmining oshishini keltirib chiqaradi. Bu esa
asosiy kapital miqdorining ortishiga, o‘z navbatida kapital bilan qurollanganlik darajasining (k)
ko‘tarilishiorqali, pirovard natijaga, ya’ni esa ishlab chiqarish hajmining (Y) ko‘payishiga olib 
keladi. 
SHunday qilib, jamg‘arish normasining oshishi barqaror muvozanat sharoitida yuqoriroq 
ishlab chiqarish va kapital zahirasi darajasiga erishish imkonini beradi. Ammo jamg‘arish 
normasining ortishi qisqa muddatdli davrda, iqtisodiyot yangi barqaror muvozanat nuqtasiga 
etgunga qadar , iqtisodiy o‘sishni jadallashishiga olib keladi.
Jamg‘arish jarayoni ham, jamg‘arish normasining oshishi ham barqaror muvozanat holatida 
aholi jon boshiga ishlab chiqarish hajmining uzluksiz o‘sishi mexanizmini tushuntirish uchun 
etarli emas. Ular muvozanatning bir holatidan ikkinchi holatiga o‘tilishini ko‘rsatadi xolos.
Aholi doimiy (
n
) sur’at bilan o‘sadi deb tasavvur qilamiz. Ishchilar sonining ko‘payishi boshqa 
teng sharoitlarda mehnatning kapital bilan qurollanishi darajasining qisqarishiga olib kelishi 
mumkin. Natijada, bir ishchiga to‘g‘ri keladigan kapital zahirasi o‘zgarishini ko‘rsatuvchi 
tenglama quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi: