11-mavzu: Dehqonchilik geografiyasi Reja: O’zbekiston Respublikasining chorvachilik geografiyasi G’allachilik

Kartoshka yetishtirish. Aholi sonining ko’payishi, shaharlar rivojlanishi kartoshkaga bo’lgan talabni oshirib boradi. Respublikamizda kartoshka ekiladigan maydonlar yildan-yilga kengayib bormoqda. Faqat So’nggi 5 yilda ular 20 ming gektardan ko’proqka ortdi. Masalan, 2005 yilda kartoshka 49,8 ming gektarga ekilgan bo’lsa, 2013-yilda esa bu raqam 76 ming, 2017 yilda 78,8 ming gektardan oshib ketdi.2018yilda respublikamizda kartoshka,sabzavot,poliz ekinlariga ajratilgan ekin maydonlar 359,6 ming gektarni tashkil etdi. 2017yilda kartoshkadan 2793,7 ming tonna, 2018yilda 2911,1 ming tonna hosil yetishtirilgan.Kartoshkachilik xususan Samarqand viloyatida yaxshi rivojlangan. Bu yerda respublikada ekilgan kartoshka maydonlarining 16,3 foizi joylashgan (12,9 ming ga). 7,0-9,0 ming gektardan Surxondaryo, va Farg’ona, Toshkent viloyatlarida, eng oz raqam, ya’ni 1,6 va 2,0 ming ga Navoiy, Sirdaryo va Jizzax viloyatlariga tegishli.(2017y).1991-yilda jami kartoshka hosili 351,8 ming t. bo’lgan, 1995-yilda u 439,9, 2000 yilda-731,1, 2005-yilda-924,2 va 2010-yilda 1695,4 ming tonnani tashkil qildi. 2013-yilda yetishtirilgan kartoshka 2000 yilga qaraganda 3,1 marta ko’p bo’ldi. 2016 yilda 2958,3ming tonna, 2017yilda 2793,7 ming tonna, 2018yilda 2911,1 ming tonna kartoshka yetishtirildi. Demak, mustaqillik yillarida kartoshka yetishtirish deyarli 6 martaga ko’paydi. Birgina 2005-2010-yillarda bu ko’rsatkich 1,8 martaga teng bo’ldi, vaholanki, kartoshka ekilgan maydon bu davrda 1,4 martaga ortgan, xolos. Ko’rinib turibdiki, har gektardan olinadigan kartoshka hosili yildan-yilga ko’payib borgan.2017-yilda respublika viloyatlarida kartoshka yetishtirish quyidagicha bo’lgan: Samarqand-590,7 ming t., hosildorlik 273,2 s/ga; Toshkent-351,7 va 236,8; Farg’ona-255,8 va 231,2; Andijon-303,4 va 206,7 s/ga (O’zbekiston o’rtacha 196,7 s/ga). Kartoshka hosilining eng past ko’rsatkichi Sirdaryo viloyatida -atigi 52,0 ming t., hosildorlik 141,3 s/ga yoki respublika o’rtacha darajasidan 1,5 marta past.2018yilda kartoshka hosildorligi respublikada 224,8s/ga ni tashkil etgan.