11-Mavzu. Asosiy saqlovchi vositalar yordamida fuqarolarni muhofaza qilish. Reja

4-rasm. Filtrlovchi fuqarolar gazniqobi GP-5:
1-filtrlovchi - yutuvchi korobka; 2-shlem-niqob; 3-xaltacha; 4-terlamaydigan plyonkalar solingan quticha; 5-manjetlar.
Ikkinchi uslub bilan 3 xil о‘lchamda gazniqoblar ishlab chiqariladi.
1-о‘lcham 99-109 mm gacha; 2-о‘lcham 109-119 mm; 3-о‘lcham 119 mm dan katta.
Bolalar gazniqobi о‘lchamini topishda ularning yuz balandligini о‘lchab gazniqob о‘lchovi aniqlanadi. Gazniqobni ishlatishdan oldin har bir fuqaro uni saqlash xususiyati buzilmaganligini tekshirib kо‘rishi, uning germetikligi qayta tekshirish kerak. Tekshirilgan ish holatidagi gazniqoblar yaxshilab taxlanib qaytadan sumkaga solinadi va saqlash uchun joyiga qо‘yiladi.
Gazniqobdan foydalanish umumiy tartibda berilgan «Gazlar» degan komandada, yoki atmosferada radiaktiv birikmalar, zaharli moddalar, biologik ta’sir tarqalganda, mustaqil ravishda kiyib olinadi. Filtrlovchi sanoat gazniqoblari ham bir necha rusumda bо‘lib, ular asosan turli sanoat va qishloq, xо‘jaligi tarmoqlarida kuzatiladigan favqulodda vaziyatlarda ishlatiladi. Ularning turlari va xususiyatlari tо‘g‘risida oldingi mavzularda ma’lumot berilgan.
Izolatsiyalovchi gazniqoblar asosan turli xil zaharli birikmalar aralashmasi bо‘lganda, ularning konsentratsiyasi yuqori bо‘lganda hamda atmosferada kislorod miqdori juda kichik hollarda ishlatiladi. Bundan tashqari, izolirlovchi gazniqoblar suv ostida va yer ostida bajariladigan ishlarda ham foydalaniladi. Izolatsiyalovchi protivogazlar saqlash xususiyatiga kо‘ra 2 guruhga: ki­slorod bilan kimyoviy bog‘langan gazniqob (IP-4, IP-5) va siqilgan kislorod yoki havo bilan foydalaniladigan gazniqob (KIP-7, KIP-8)larga bо‘linadi. Izolatsiyalovchi gazniqoblar bilan asosan, fuqaro muhofazasining qutqaruv va avariyani tiklovchi tizimlar ta’minlanadi (suvga chо‘kkan odamlarni, yong‘inda qolgan fuqarolarni qutqaruvchilar, radioaktiv chang tarqalgan va yuqori konsentratsiyali zaharli moddalar bо‘lgan joylardagi avariyani tiklovchi va boshqa tizimlar).
Resperatorlar asosan radiaktiv va mexanik changlardan nafas organlarini saqlovchi vosita hisoblanadi. Fuqarolar muhofazasida asosan R-2 va ShB-1 rusumli resperatorlar ishlatiladi. Resperator R-2 filtrlovchi yarim niqob va mahkamlovchi tasmadan iborat. Niqobda 3ta klapan: 2tasi nafas olish uchun va bittasi nafas chiqarish uchun xizmat qiladi. Resperatorni tashqi tomoni poliuretanli materialdan, ichki tomoni esa yupqa havo о‘tkazmaydigan polietilenli plyonkadan tarkib topib, ularni о‘rtasiga filtrlovchi polimer tolalari joylashtirilgan (5-rasm).