11-Мавзу: алгоритмлар ва уларни зиш усуллари

Fizik uzatish muhiti
- elektr, radio, telefon yoki boshqa signallar 
yordamida amalga oshiriladigan aloqa kanali va ma’lumotlarni uzatish, qabul 
qilish qurilmasidir. (Fizik uzatish muhiti negizida abonent tizimlari o’rtasida 
axborot uzatishni ta’minlovchi kommunikatsion tarmoq tashkil etiladi.) 
Abonent tizimining hududiy joylashuviga qarab kompyuter tarmoqlarini uchta 
asosiy turkumga ajratish mumkin: 

Lokal tarmoqlar
(LAN-Local Area Network- 20 kmgacha masofani 
qamraydi)- biror korxoka yoki idora binolari va filiallarini o’zaro birlashtirib 
turadi. Alohida xususiyati - yuqori tezlikda ishlaydigan ma’lumot uzatish 
kanali; 

Mintaqaviy tarmoqlar
(MAN- Metropolitan Area Network- - 1000 kmgacha 
masofani qamraydi) -shaharlar, viloyatlar, kichikroq davlatlar hududini o’z 
ichiga olgan tarmoqlar, odatda telefon tarmoqlari vositasida ulanadi; 

Global tarmoqlar
(WAN- Wide Area Network - masofasi cheksiz) - turli 
mamlakatlar yoki qit’alarda joylashgan abonentlarni birlashtiradi. Mazkur 
tarmoq abonentlar o’rtasidagi aloqa telefon, radioaloqa va kosmos aloqa tizimi 
negizida amalga oshiriladi. Eng mashhur global tarmoq Internet tarmog’idir. 
Global, mintaqaviy va lokal kompyuter, tarmoqlarining birlashuvi 
ko’ptarmoqli ierarxiyani tashkil etib, umumjahon axborot resurslarini 
birlashtirish va ulardan kollektiv ravishda foydalanish imkoniyatlarini yaratadi. 
7-MAVZU: TARMOQNING ASOSIY XIZMATLARI. INTERNET 
ULANISH
USULLARI 
Internet avvalambor uning foydalanuvchilariga informatsion xizmat 
ko’rsatish uchun yaratilgandir. Internet xizmat turlari nihoyatda ko’p va xilma-
xil bo’lib, ularni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin: 
-www- elektron saxifa xizmati: 
-
E-mail- elektron pochta xizmati; 
-
Usenet- telekonferentsiya; 
-
FTR - fayllarni uzatish ;
-
DNS- domen nomlari xizmati; 
-
Telnet xizmati; 
-
IRC- xizmati yoki Chat konferentsiya; 
-
Ma’lumotlarni izlash xizmati.