11. Mа`ruzа mаtni 1-mаvzu: Ekskursiya vа sаyohаt» fаnining mаqsаd vа vаzifаlаri (2 sоаt) Rejа: «Ekskursiya vа sаyohаt»

«Alpomish» va «Barchinoy» maxsus testlarida turizm 
Turizm maxsus testlarining muhim talablaridan biri bo`lib hisoblanadi. Bu 
2000-yil martda tasdiqiangan maxsus testlar bosqichlarida ayniqsa yaqqol 
namoyon bo`ladi. Maxsus testlar uch qismdan (6-16 yosh, 17-35 yosh, 36-60 yosh) 
iborat bo`lib, aholining barcha qatlamlarini o`z ichiga oladi. Kichik yoshdagi 
o`quvchilar 2-3 kmga sayr, katta yoshdagi o`quvchilar 6-8 kmga sayohat va katta 
yoshdagi aholi esa 10-12 kmga sayohatda ishtirok eishlari lozim. Bu bosqichdagi 
turistik poxodlarning avvalgilardan ferqi shuki, joylarni chamalab topish 
musobaqasida o`quvchilar masofani mustaqil ravishda o`tavdilar. Buning uchun 
azimut, topogratik belgilarni aniq bilish, maxsus jismoniy tayyorgarlikka ega 
bo`lish kerak. 
Maktablarda turistik to`garaklar va seksiyalar. Ko`pgina maktablarda 
barcha sport turlari kabi turizm bo`yicha ham to`garaklar, seksiyalar tashkil
qilingan. O`lkani o`rganish, turli kolleksiyalar to`plash bo`yicha maxsus 
kabinetlar lashkil qilingan. . Bu kabinetlar huzurida to`garaklar mavjud. 
Mamlakatimizda turistik harakatning boshlang`ich asosi ana shu 
to`garaklardir. Maktablarda turizni bo`yicha to`garak tashkil qilish formasi boshqa 

---

44 
turlari kabi, avvalo, o`quvchilar bilan turizm to`g`risida suhbat o`tkazish, ular bilan 
kichik sayohat uyushtirish, turizm to`g`risida o`quvchilar yig`ilishi. devoriy 
gazetalarda targ`ibot ishlarni tashkil qilishdan boshlanadi. Natijada, qisqa vaqt ichida 
poxodlarga qiziquvchilar soni ko*payadi. SHu tariqa to`garakka asos solinadi. 
O`tkaziladigan sayohatlar rejasi tuziladi. Tematik rejalar geografiya, tarix, ona tili, 
adabiyot o`qituvchilari hamda o`quvchilar tashkilotlari bilan hamkorlikda tuziladi. Bu 
ishlarga asosan jismoniy madaniyat o`qituvchilari rahbarlik qiladi. Seksiya jurnali 
tashkil qilinib, undagi barcha talablar bajarilib borildi. 
Turistik to`garaklar o`z maktab atrofi, tuman miqyosida turli sayohatlar 
uyushtiradi. Tajriba va malaka orttirilgach, to`garaklar o`z seksiyasini tashkil qilish 
mumkin. 
Seksiyaning ish formasi to`garaklardagidek bo`ladi. Lekin, bunga 
mashg`ulotlarning mazmuni, formasi, talablari shug`ullanuv-chilar uchun kengroq, 
to`laroqdir. Seksiya dam olish kunlari, ta`til paytlari bir kunlik va ko`p kunlik turistik 
poxodlar tashkil qiladi. 
UmumtaMim maktablardagi turistik to`garak va seksiyalar ko`ngrlli 
turizmning asosi hisoblanadi 
Bolalar uylarida barcha sport, fan to`garaklari kabi turizm bo`yicha ham 
to`garak yoki seksiya tashkil qiiinadi.