11-laboratoriya ishi mavzu: tm-21a qurilma yordamida ishqalanish koeffitsientini aniqlash

p

      va    F

t

      lar    P  og'irlik  kuchining 

normal  va  tangensial  tashkil  etuvchilari,  α— 

tekislikning  gorizontga    qiyalik    burchagi.    α 

ning 

kichik 

qiymatlarida 

taxtachani 

harakatlantiruvchi  F

1

  kuch  tinchlikdagi  F

max

 

maksimal    ishqalanish  kuchidan  kichik  bo‘ladi 

va  taxtacha  qiya  tekislik  sirtida  tinch  holatda 

bo'ladi. α burchakni asta-sekin orttirib borilsa,  F

1

 kuch ham ortib boradi va biror 

α

0

 burchakda |F

1

| = | F

max

 | bo‘ladi  α

0

 — ishqalanish burchagi deb ataladi.  

 

---

Quyidagi       

  munosabatdan  foydalanib, 

tinchlikdagi  ishqalanish  koeffltsiyenti  bilan  α

0

  ishqalanish  burchagi  orasidagi 

bog‘lanishni quyidagicha  ifodalash mumkin: 

  

 

Tekislikning    qiyaligi    α  >  α

0

    bo’lganda  taxtacha  qiya  tekislik  bo‘yicha  sirpana 

boshlaydi. Sirpanish  ishqalanish kuchi ham Nyuton qonuniga bo‘ysunadi. Shuning 

uchun  

 

bo‘ladi,    bunda  F