11-лaборaтория иши мавзу: шифрaторни тaдқИҚ этиш nazorat savollari

11-ЛAБОРAТОРИЯ ИШИ

Мавзу: ШИФРAТОРНИ ТAДҚИҚ ЭТИШ

Nazorat savollari

1.Shifratorni asosiy qo‘llanish sohasi.

2.Qanday shifrator to‘liq shifrator deyiladi.

3. Qanday shifrator to‘liq emas shifrator deyiladi.

“10 dan 4 ga” shifrator va “4 dan 2 ga” shifrator kombinatsion mantiqiy sxemalari ishini o‘rganish.

O‘nlik, sakkizlik YOKI o‘noltitalik sanoq tizimidagi raqamlarni ikkilik YOKI ikkilik-o‘nlik kodga o‘zgartiruvchi kombinatsion mantiqiy qurilma – shifrator YOKI koder deb ataladi.

Shifrator m ta kirish va n ta chiqishga ega bo‘lib, kirishlardan biriga berilgan signalni chiqishda n – razryadli parallel kodga o‘zgartiradi.

Bu LABORATORIYA ISHIda shifrator 10 dan 4 ga shifratorda 0...9 sonlarini ikkilik-o‘nlik kodiga o‘tishi o‘rganiladi.

Agar shifrator n ta chiqishga ega bo‘lsa, u holda uning kirishlari soni 2ⁿdan kam bo‘lmasligi kerak.

Agar m=2ⁿ munosabat bajarilsa shifrator to‘liq, agar m<2ⁿ bo‘lsa, u to‘liq emas deb ataladi. Bunda shifrator quyidagi vazifani bajaradi: berilgan kirishdagi signalni ikkilik ekvivalentini chiqishda uzatadi. (masalan kirish 9 signali berilgan bo‘lsa, chiqishda 1001 ikkilik signal hosil bo‘ladi).

Bu tipdagi shifratordan boshqaruv pultida klavish yordamidao‘nlik sonni kiritishda foydalaniladi. Bunda sonlarning ikkili-o‘nlik o‘zgarishi “10 dan 4 ga” kombinatsion shifrator yordamida amalga oshadi.

Klavish bosilganda kalit 10 kirishning birida kalit yopiladi va chiqishda shu signalga ekvivalent bo‘lgan ikkilik signal hosil bo‘ladi, bunda signalga ega klavish X_i=1, signalga ega bo‘lmagan klavish chiqishda X_i=0 ga teng bo‘ladi.

(1 rasm) MSKM 155 LL1 sokolyovkasi

Jadvaldan shifrator ishini ko‘rsatuvchi quyidagi FAL kelib chiqadi:.

Q₃= X₈+X₉

Q₁=X₂+X₃+X₆+X₇

Q₂=X₄+X₅+X₆+X₇ (11.1)

Q₀=X₁+X₃+X₅+X₇+X₉

formuladan ko‘rinib turibdiki, “10 dan 4 ga” shifrator qurish uchun to‘rtta diz’yunktordan foydalaniladi. (1 rasm)

Yuqoridagi algebraik ko‘rinishdan kelib chiqqan holda quyidagi kombinatsion sxemaga ega bo‘lamiz (2rasm)

(2rasm)

2-rasm. “10 dan 4 ga” shifrator blok- sxemasi.

«10 dan 4 ga» shifratorsanoatda KM555TV1,K555TV3 va boshqa ko‘rinishda ishlab chiqarilgan.

Bu laboratoriya ishida minimal basis yordamida “4 dan 2 ga” soda shifrator sxemasini yig‘ish taklif etiladi.

“4 dan 2 ga” soda shifrator haqiqiylik jadvali 12.2. jadvalda keltirilgan.

(2) dan kelib chiqqan holda “4 dan 2 ga” sodda shifrator blok sxemasi (3)-rasmda ko‘rsatilgan.

Blok sxemadan ko‘rinib turibdiki, shifratorni yaratish uchun ikkita ikki kirishli dizyunktor kerak bo‘ladi.

KM155LL1 mikrosxemasi 4 ta ikki kirishlidiz’yunktorga ega. .4-rasmda KM155LL1 mikrosxema sokolyovkasi berilgan

4-rasm. KM 155 LL1 mikrosxema sokolyovkasi.

Xulosa

Men Bu labaratoriya ishimda Shifiratorlar xaqida tanishib chiqdim va uzimga kerakli malumotlarni o`rganib oldim

АДАБИЁТЛАР

1. X.K.Aripov, A.M. Abdullayev, N.B. Alimova, X.X. Bustanov, Sh.T. Toshmatov. Raqamli mantiqiy qurilmalarni loyihalashtirish. Darslik. –T.: «Aloqachi », 2017, 396 bet.

2. Х.К.Арипов, А.М.Абдуллаев, Н.Б.Алимова, Х.Х.Бустанов, Е.В.Объедков, Ш.Т.Тошматов. Схемотехника. Т.: ТАФАККУР БЎСТОНИ, 2013й.

3. Х.К.Арипов, А.М.Абдуллаев, Н.Б.Алимова, Х.Х.Бустанов, Е.В.Объедков, Ш.Т.Тошматов. Схемотехника. Т.: ALOQACHI, 2010г.

4. Digital Logic Design, Jiwang Ware Z Scene. Fourth Edition, 2002у.

5. Multisim User Guide. National Instruments, 2007 y.

6. RobertL. Boyleastad. Introductory Circuit analysis. 2014-Pearson Education Limited, 1091p.

7. Stephon Brown, ZvonkoVranesic. Fundamentals of Digital Logic with Verilog Design. 2014-The Mc Grow-Hin Companies. 847p.

8. BehzadRazavi. Fundamentals of Microelectronics.2^nd edition.2014y. John Wiley&Sons. 932 p.

9. Амосов В.В. Схемотехника и средства проектирования цифровқх устройств. Учебное пособие. БХВ-Петербург. 2016г. 562с.