11 – Мавзу Фалсафа категориялари

Инкорни инкор қонуни

• Диалектик инкор уч муҳим жиҳат билан тавсифланади:

• эскини вайрон
• қилиш, бузиш;

• янгини яратиш,
• тузиш.

• эскининг эле-
• ментларини сақ-
• лаш (ворисий-
• лик);

• Диалектика Г.Гегель фалсафасининг энг кучли
• томони ҳисобланади. У диалектикани мантиқ ва билиш
• назарияси билан тенглаштиради.
• Гегель фалсафасида дунё
• мутлақ руҳнинг ўз-ўзини ривожлантириши сифатида
• намоён бўлади. Мутлақ руҳ бир вақтнинг ўзида ҳам
• субстанция (борлиқ асоси), ҳам субъект, яъни ўз
• ривожланиши ва билишининг манбаидир.

• Инкорни-инкор
• Гегель фалсафасининг асосий тамойили ҳисобла-
• нади. Икки томонлама инкор этиш ғоясига мувофиқ
• мутлақ ғоянинг ривожланиши қуйидаги уч босқичдан
• ўтади: соф борлиқ (тезис), йўқлик (антитезис);
• мавжуд борлиқ вужудга келиш ва йўқ бўлиш сифа-
• тида, шаклланиш (синтез). Билишнинг уч босқичи
• (триада) ғояси Гегель фалсафасини тўла қамраб
• олади. Нафақат Гегелнинг бутун фалсафаси, балки
• у илгари сурган фикрларнинг ҳар бир кичик ҳужай-
• раси ҳам уч қисмга бўлинади («Мантиқ фани»,
• «Натурфалсафа», «Руҳ фалсафаси»). Масалан,
• мантиқни Гегель илоҳий ақлга мос келадиган соф
• ақл соҳаси сифатида таърифлайди. У уч қисмдан
• иборат:

• борлиқ;

• моҳият;

• тушунча.

• Г.Гегель фалсафаси

• Гегель: “Умумийлик
• айримликнинг негизи ва заминидир,
• томири ва субстанциясидир”.

• Ж.Локк: “Умумийлик ва универсаллик ҳақиқатан
•